De splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde is een lakmoesproef voor de rol van premier Guy Verhofstadt als grote verzoener.

Guy Verhofstadt (VLD) heeft andermaal een deadline vastgelegd waarop hij kan worden afgerekend. Tegen 15 januari willen hij en zijn twee vice-premiers die ook verantwoordelijk zijn voor Institutionele Hervormingen – Johan Vande Lanotte (SP.A) en Didier Reynders (MR) – een interministeriële conferentie van zeventien federale en regionale excellenties op één lijn brengen over de splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde. De Vlaamse eis om die splitsing ‘onverwijld’ te realiseren, kan inderdaad niet eeuwig op een oplossing wachten. Maar het aftellen is nu wel echt begonnen.

De Raad van State heeft extra roet in het eten gegooid. Net voor Kerstmis wees het administratieve rechtscollege de Franstalige vraag af om rondzendbrieven van de voormalige Vlaamse ministers Leo Peeters (SP.A) en Luc Martens (CD&V) te vernietigen. Die uitspraak bevestigt het taalregime met ‘een uitdovende gunstregeling’ voor de Franstaligen in de zes Vlaamse faciliteitengemeenten rond Brussel. Tegelijk beperkt ze aanzienlijk de speelruimte voor een doorbraak rond Brussel-Halle-Vilvoorde. Voor de verbijsterde Franstaligen is niets minder dan het Belgische institutionele kader veranderd. Voor de tevreden Vlamingen is een versoepeling van de rondzendbrieven als ruilmiddel ondenkbaar geworden.

Ook de effecten van de politieke asymmetrie zullen weer volop spelen. Met bijvoorbeeld de Franstalige liberalen van het MR – federaal in de meerderheid, regionaal in de oppositie. Zij willen niet uit Paars-II stappen, maar worden in Brussel opgejaagd door hun vleugel van het FDF om komaf te maken met de hele kwestie, door de zes randgemeenten bij het tweetalige Brussels gewest te voegen. Of met CD&V – federaal in de oppositie, in Vlaanderen in de meerderheid – dat niet kan inleveren op de V van Vlaams, maar tegelijk moet vermijden dat kartelpartner N-VA het te veel op de heupen krijgt én dat de liberale en socialistische Vlaamse coalitiegenoten niet helemaal in de gordijnen worden gejaagd.

Zodoende brengt de splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde mechanismen op gang die zowel aan Vlaamse als Franstalige kant de relaties tussen alle partijen compleet verzuren en het normale regeringswerk volledig destabiliseren. Verstrijkt bovendien de limiet van 15 januari zonder uitkomst, dan start in het federale parlement de behandeling van het Vlaamse wetsvoorstel over de splitsing, maar komen ook een alarmbelprocedure door de Franstaligen en het einde van Paars-II snel dichterbij.

Premier Verhofstadt mag dan in zijn ‘nieuwjaarsbrief’ vurig gepleit hebben voor het einde van ‘de ideologie van de confrontatie’, aan een krachtmeting die mogelijk beslissend is voor zijn politieke lot, zal hij niet ontsnappen.

Patrick Martens

De splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde leidt tot een complete verzuring tussen de partijen en een volledige destabilisering van het regeringswerk.