Marleen Finoulst
Marleen Finoulst Arts en journalist

Wie naar tropische landen trekt, doet er goed aan zich te beschermen tegen hepatitis A en hepatitis B.

Met medewerking van Prof. Dr. Pierre Van Damme, Centrum voor de Evaluatie van Vaccinaties, Universiteit Antwerpen.

Virale hepatitis is een leverontsteking die veroorzaakt wordt door virussen die de lever als doelwit hebben. Er zijn hepatitis A, B, C, D en E virussen, waarvan vooral de eerste twee vaak voorkomen. Dankzij de sterk verbeterde hygiënische omstandigheden, sanitaire voorzieningen en vaccinaties is de frequentie van hepatitis A en B bij ons sterk gedaald. Maar wereldwijd blijven beide virussen voor ernstige gezondheidsproblemen zorgen. Elk jaar worden 1,4 miljoen besmettingen met hepatitis A gerapporteerd, terwijl de werkelijke incidentie waarschijnlijk drie- tot tienmaal hoger ligt. Naar schatting is een derde van de wereldbevolking ooit geïnfecteerd geweest met hepatitis B. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie waren in 2002 ongeveer 367 miljoen mensen chronisch drager van het hepatitis B-virus en overlijden jaarlijks ongeveer één miljoen mensen ten gevolge van chronische verwikkelingen van de ziekte.

Hepatitis A

De besmetting met het hepatitis A-virus gebeurt in meer dan 95 procent van de gevallen via besmette handen, voedsel of drinkwater. Wie besmet wordt, is daarom niet altijd ziek, maar kan het virus wel doorgeven aan anderen. Hoe ouder men is, hoe groter de kans op een (ernstig) ziektebeeld. Mogelijke symptomen zijn vermoeidheid, spierzwakte, koorts, spijsverteringsklachten, griepachtige verschijnselen en hoofdpijn. Bij adolescenten en volwassenen treedt geelzucht op in meer dan 80 procent van de gevallen. De vermoeidheid kan maanden aanslepen. In uitzonderlijke gevallen is hepatitis A zeer ernstig: de leverfunctie begeeft het met coma tot gevolg. Twee procent van de mensen ouder dan 40 jaar met hepatitis A overleeft de ziekte niet. Medicijnen tegen hepatitis A bestaan niet. Er is wel een veilig en doeltreffend vaccin.

Hepatitis B

Hepatitis B loopt men vooral op via seksueel contact, via bloedcontact, contact met wonden van besmette personen en van moeder op kind bij de geboorte. Afhankelijk van de natuurlijke weerstand, heeft men geen klachten, of duiken milde tot levensbedreigende symptomen op. De eerste tekenen zijn vage griepachtige verschijnselen en vermoeidheid, een op de drie personen ontwikkelt geelzucht. Uitzonderlijk faalt de lever met coma en overlijden tot gevolg. Het grootste probleem bij hepatitis B is dat bij tien procent van de volwassenen die besmet zijn, het virus in het lichaam aanwezig blijft. Zij lopen een groot risico om later in het leven ofwel levercirrose ofwel leverkanker te ontwikkelen.

Medicijnen tegen hepatitis B zijn beperkt, maar we beschikken over een veilig en efficiënt vaccin. In België worden sinds 1999 alle zuigelingen en kinderen van 11 jaar systematisch gevaccineerd tegen hepatitis B.

Rugzaktoeristen

Vaccinatie tegen hepatitis A wordt aan de meeste reizigers aanbevolen, zeker aan hen die reizen in weinig hygiënische omstandigheden. Dat laatste is hoe langer hoe minder een voorwaarde, want je kunt de ziekte ook oplopen in een vijfsterrenhotel. De kans om hepatitis A op te lopen tijdens reizen in (sub)tropische gebieden ligt rond 0,1 procent per week voor gewone toeristen en kan oplopen tot 0,5 procent per week voor rugzaktoeristen.

Hepatitis B komt matig tot frequent voor in de meeste ontwikkelingslanden. Aan toeristen naar deze streken wordt dan ook hepatitis B-vaccinatie aanbevolen. Zelfs reizigers die niet meteen tot een risicogroep behoren, lopen tijdens hun reis toch een verhoogde kans op besmetting met hepatitis B, bijvoorbeeld door (verkeers)ongevallen, gevaarlijke sporten en piercings. Bij seksueel contact met lokale schonen zonder gebruik van een condoom loopt het risico snel op. Sinds 2002 beveelt de Wereldgezondheidsorganisatie de hepatitis B-vaccinatie aan voor elke reiziger naar ontwikkelingslanden, onafhankelijk van de reisduur.

Er zijn drie vaccins beschikbaar voor reizigers: het hepatitis A-vaccin, het hepatitis B-vaccin en het gecombineerde hepatitis A en B-vaccin. Het combinatiepreparaat is even veilig en doeltreffend als de afzonderlijke vaccins.

Marleen Finoulst

Het grootste probleem bij hepatitis B is dat bij 10 procent van de volwassenen die besmet zijn, het virus in het lichaam aanwezig blijft.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content