Ethicus en historicus Gie van den Berghe hekelt onze tegenstrijdige reacties op gelijkaardige cartoons.

In de affaire over de Deense moslimcartoons is gebleken dat veel westerlingen en westerse kranten vinden dat met de vrije meningsuiting in gedachten alles moet kunnen, ook nadat gebleken is dat sommige uitingen ontelbare mensen kwetsen. Ze zijn ervan overtuigd dat in het Westen alles kan: ‘Wij hebben geen heilige koeien’, stelde Etienne Vermeersch in TerZake (6/2) fel in een ‘gesprek’ met Dyab Abou Jahjah. Het was een bedroevend dovemansgesprek, waarbij niemand, ook Phara de Aguirre niet, wilde toegeven dat de voorzitter van de Arabisch-Europese Liga niet helemaal ongelijk had, en ons op een gevoelige plek raakte: de publieke religie van Auschwitz en de Holocaust.

Zaterdag 4 februari plaatste de Arabisch-Europese Liga drie cartoons over die Holocaust op haar website (www.arabeuropean.org). In de begeleidende tekst beroept ze zich op vrijheid van meningsuiting en tolerantie, en onderstreept ze, zoals de Europese kranten die de antimoslimcartoons afdrukten, dat ook zij niemand wil kwetsen; dat de spotprenten geen statement zijn tegen een groep, gemeenschap of historisch feit. Ze wil gewoon, op een moment dat blijkbaar alle taboes doorbroken en alle grenzen overschreden moeten worden, niet achterblijven.

De reactie loog er niet om, De Standaard had het meteen over antisemitische cartoons en ging niet in op de vraag van Abou Jahjah om ook deze spotprenten af te drukken. Claude Marinower (VLD), Kamerlid en gemeenteraadslid in Antwerpen, reageerde verontwaardigd. Het Centrum Informatie en Documentatie Israël deed aangifte bij het Openbaar Ministerie in Amsterdam wegens antisemitisme en belediging van het Joodse volk. Mia Doornaert heeft het in De Standaard over ‘racistische cartoons’. Het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding buigt zich over de zaak, stelt dat ze tot een klacht kan leiden, maar vraagt zich af of het aan dit opbod mee moet doen, aangezien een en ander duidelijk als provocatie bedoeld is.

Zijn die cartoons racistisch of antisemitisch? Geenszins. De cartoon met een halfnaakte en uitgeputte Hitler in bed naast Anne Frank, en het tekstballonnetje ‘Write this one in your diary Anne!’, zal ongetwijfeld veel Joden en Holocaustgelovigen schokken, maar hij neemt geen standpunt in tégen het Joodse volk of ras. De andere twee, waarin de omvang van de Jodenuitroeiing wordt betwijfeld, doen dat al evenmin.

Dat velen onder ons ze toch als antisemitisch en racistisch ervaren, wijst op een (meer dan begrijpelijke) overgevoeligheid… vergelijkbaar met wat veel moslims moeten voelen als hun profeet (en daarmee ook zij) als terrorist voorgesteld wordt.

Men kan of wil niet snappen dat, anders dan wij verkondigen, ook wij ‘heilige’ waarden hebben, en dat niet alle meningen geuit mogen worden. De verschrikking van de Jodenuitroeiing is de enige bij wet beschermde historische gebeurtenis. Godsloochening mag, Holocaustontkenning is strafbaar. Hier en nu zitten mensen in de cel omdat ze de Holocaust ontkennen.

De Holocaustgelovigen zitten nu in een patsituatie. Leggen ze klacht neer tegen de AEL, dan erkennen ze dat het vertoog over totale vrijheid van meningsuiting niet klopt. Vervolgen ze niet, dan erkennen ze dat de wet op ontkenning, banalisering en minimalisering van de Jodenmoord selectief wordt toegepast.

Etienne Vermeersch zei in TerZake dat hij al dertig jaar ongehinderd stoute dingen mag zeggen over het christendom. Ik kan hem verzekeren dat ik in de 25 jaar dat ik (af en toe) stoute dingen schrijf over de Jodenuitroeiing en het misbruik ervan voortdurend wordt gehinderd.

We maken ons er te gemakkelijk af met verwijzingen naar spotprenten over de maagd Maria en de paus. Die religie is al een tijdje op haar retour, behoort niet meer tot de kern van onze identiteit. Die wordt meer en meer bepaald door de nieuwe heilsleer: wie de Holocaust herdenkt, wordt daar beter van, toleranter en democratischer; Auschwitz als behoeder voor het kwaad.

Gie van den Berghe