Heilig vuur

COURTESY GALERIE MICHELINE SZWAJCER. TOT 30.6 © 'Hieros Glyphos' (zaalzicht)
Jan Braet
Jan Braet Jan Braet is redacteur cultuur bij Knack.

Jan Hoet maakt een tentoonstelling in galerie Micheline Szwajcer: Hieros Glyphos.

Een middelgrote en een kleine kamer, ineenlopend en wit geschilderd, zo kent men de Antwerpse galerie Micheline Szwajcer. Dezer dagen lijkt de ruimte er even immens als de wereld. De kleine suite is zo onder spanning gebracht dat ze bijna stukspringt – zoals op het surrealistische schilderij La chambre d’écoute van Magritte waar een reuzenappel een kamertje net niet uit zijn voegen doet barsten. Freelancecurator (‘handle with care’) Jan Hoet put in Hieros Glyphos uit het arsenaal van abstracte moderne kunst en minimal art. Het zen-gehalte is hoog: de ruimte en het gemoed lopen even vol als leeg. Hij plaatst de kunstwerken zodanig dat hun elementaire kleuren, vlakken en vormen perfect communiceren. Ze haken zienderogen in elkaar om een eenheid te vormen. Dat zorgt voor een directe totaalervaring. Die intensiteit werkt door in de aansluitende beschouwing van elk werk afzonderlijk. Hoet noemt dat epifanie , een staat die elk waarachtig kunstwerk, getoond onder de juiste voorwaarden, moet opwekken.

Hieros Glyphos (hiëroglief of heilig teken) is gebouwd op de sokkel van de wereld, bestaande uit de elementen aarde, vuur, water en lucht. In de eerste kamer wordt het heilige vuur binnengebracht met een icoon van het modernisme, een Abstract Painting Red (1952) van Ad Reinhardt. De torenende rode rechthoeken op dit kleine schilderij vormen de vlam in het baken waarop twee zwart besmeurde vlakken-achter-glas gericht staan: Untitled Left en Untitled Right (2001) van Mandla Reuter. Deze bijna-monochrome werken zijn het klankbord voor twee sculpturale zinnen van Katja Strunz tegen de wand. Ze tekenen een wereld aan scherven, verzameld en opnieuw met elkaar in verband gebracht, elegant en licht ironisch – een metaalscherf als een stuk aangebrande pizza, een cimbaal met een hoek af. In het midden van de kamer bungelt een stijlmeubel hulpeloos aan een draad, Reuters manier om te zeggen: basta con la borghesia!

De tweede kamer behoort de elementen water en lucht. Michael Dean sculpteerde twee poorten in beton ( Days en Hours), dooraderd met tekens van organische oorsprong. Ooit moeten ze tot een hemelhuis hebben behoord, maar nu leunen ze, afgedankt, met hun smalste kant tegen de muur. ‘ Himmelhoch jauchzend, zum Tode betrübt’, Katja Strunz beleeft het vers van Goethe met een boekdrukprint van een zeilbootje, een lichtblauw geschilderde stalen vlieger én twee neerstortende zwarte vierkanten aan de wand. Kiest men een hoek, dan spiegelen ze zich in de twee bassins van Ann Veronica Janssens in het midden van de kamer. Elk bestaat uit een strakke kolom, harmonisch ingedeeld in een houten sokkel en een glazen bovenbouw met een volume water, een volume paraffineolie, gescheiden van een volume lucht door een blad papier (blauw in het ene, goud in het andere geval): heilige tekens van een ideale wereld, broos als wat.

Jan Braet

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content