Van 3 naar 14 zetels in het Waals Parlement, van 7 naar 16 in het Brussels Parlement. Ecolo behaalde zondag een superscore en bouwde dan ook een feestje in La Tentation in Brussel.

‘C ‘est infernal‘, blaast Jean-Michel Javaux in het voorbijgaan. Het is zondag, vroeg op de avond, en de Ecolokopman probeert zich een weg te banen door de grote zaal van het Brusselse culturele centrum La Tentation, in de richting van de imposante trappen die naar de eerste etage voeren. Maar het groene wonderkind wordt in zijn bewegingsvrijheid danig gehinderd door de meute persfotografen die hem op de huid zit. ‘Bodyguard nodig Jean-Mi?’ roept een vrolijke militant hem toe.

De passage van troetelkind Javaux veroorzaakt enige commotie, maar voor het overige heerst er om een uur of zeven in La Tentation nog een betrekkelijke rust. De toestromende achterban nipt van blikjes biologische cola, obers dragen felgroene T-shirts met de tekst ‘ Think big, vote green‘ en brengen alles in gereedheid voor het overwinningsfeestje. Want dat wordt het. Al in een vroeg stadium staat vast dat Ecolo aan Franstalige kant de grote triomfator van de verkiezingen is. De aanwezige televisieploegen van RTBF en RTL hengelen dan ook naar een verklaring van Javaux.

Geen zegeberichten uit het kamp van Groen!, daarentegen. ‘We houden stand’ is nog een van de meest bemoedigende boodschappen die de blackberries van het Ecolopartijkader bereiken. Ter verklaring wordt bij Ecolo gewezen op de moeilijke politieke context waarbinnen Groen! functioneert. Veel onbegrip ook bij de beelden van een victorie kraaiende N-VA-voorzitter Bart De Wever op de grote televisieschermen in La Tentation.

Maar échte verontwaardiging ontstaat er pas wanneer scheidend Waals Parlementsvoorzitter José Happart (PS) op het scherm verschijnt. Hij schrijft het succes van Ecolo toe aan de deconfiture van het extreemrechtse Front National in Wallonië. ‘Ecolo heeft die stemmen binnengehaald, en dat mag ook niet verbazen’, zegt hij rustig. ‘Ook Ecolo is eigenlijk tegen alles.’ De haren rijzen de toekijkende militanten ten berge. ‘Dat Happart, net als Didier Donfut, ons op gelijke voet plaatst met het FN, is intriest!’ roept iemand boos.

Stilte nu, want daar komen de eerste Brusselse resultaten, en dat is toch waar de meeste mensen hier met ingehouden adem op zitten te wachten. Sint-Gillis, de gemeente van aftredend Brussels minister-president Charles Picqué, bijt de spits af. Applaus laait op. De PS krijgt namelijk een flinke klap, met een verlies van 11 procent en de winst gaat haast helemaal naar Ecolo, dat een sprong van 9 procent maakt.

Op de eerste verdieping besluit covoorzitter Jean-Michel Javaux dan toch te zwichten voor de journalistieke horror vacui en tegen het oorspronkelijke draaiboek in een verklaring af te leggen. Kort en goed luidt die dat Ecolo de echte winnaar is van de avond – de partij verdubbelt haar score tegenover 2004. ‘Wat me vooral blij maakt, is dat we echt overal flink vooruitgaan. Er zijn vandaag dus geen verliezers bij ons’, zegt Javaux. De PS lijkt in Wallonië anders wel onverwacht goed stand te gaan houden, zeker in Henegouwen. De tornado die de PS zou wegblazen, is een briesje gebleken. ‘Dat is inderdaad een apart gegeven’, vervolgt Javaux. ‘Maar zeker in Henegouwen heeft Paul Magnette echt alles uit de kast gehaald, van deur tot deur langs de sociale woonblokken.’

Hoe duidt hij het magere resultaat van Groen!? ‘De poging van Groen! om met het verhaal van een groene New Deal de partij open te stellen voor een breed publiek, is niet gelukt. De tijdspanne was waarschijnlijk te beperkt. Maar nu moet ik echt gaan’, besluit de jonge groene god van Wallonië. ‘Waar zijn hier de toiletten? Ik houd het niet meer.’

Verdomde peilingen

Beneden is documentairemaker Manu Bonmariage het overwinningsfeest van Ecolo aan het inblikken voor een film over België waaraan hij al een tijdje werkt. Javaux mag de spreekwoordelijke geitenwollensokken dan hebben afgezworen, de achterban houdt zo te zien nog overwegend vast aan kleurrijke wereldwinkelmode. Voorts wordt er geknuffeld en gezoend dat het een lieve lust is. Toch is er geen echte euforie waar te nemen bij het begin van de avond. De sfeer is zelfs wat bedrukt. Die verdomde peilingen ook. Ze zijn ook hier nogal wat mensen naar het hoofd gestegen. In de wildste prognoses kwam Ecolo als de tweede, soms zelfs de eerste partij in Brussel of Wallonië uit de bus. Als je dan spectaculair klimt maar toch een stuk achter de PS en de MR eindigt, voelt dat toch een beetje naar. ‘Het is minder dan ik had gehoopt’, geeft een militant ruiterlijk toe. ‘Het underdogeffect misschien, de slachtofferrol waarin de PS zich heeft gewenteld.’ De peilingen zaten er in elk geval compleet naast voor de PS. De stijgende trend voor Ecolo is wel bewaarheid geworden, zij het minder dan verwacht.

Op de tv’s pleit een voldane PS-voorzitter Elio Di Rupo intussen voor een Olijfboomcoalitie met Ecolo en CDH in Brussel én Wallonië. De socialisten gedragen zich alsof ze de verkiezingen gewonnen hebben, merkt een partijkaderlid van Ecolo verbouwereerd op. De top van de Franstalige groenen heeft duidelijk geen zin om het in zeven haasten met de PS op een akkoordje te gooien. Maar bij de partijbasis klopt het hart wel degelijk links. Als MR-voorzitter Didier Reynders op zijn beurt verklaart dat ook zijn partij de verkiezingen heeft gewonnen, beginnen een paar toekijkende dames spontaan ‘Macho, macho!’ te scanderen.

Op dat moment vraagt de baardige ceremoniemeester in La Tentation even de aandacht. Over een half uur zullen Isabelle Durant en Jean-Michel Javaux, het zegevierende voorzittersduo, de troepen toespreken.’ We gaan dan live op televisie, dus laat jullie horen’, raadt de baardman de militanten aan.

Het is zover, het moment suprême is aangebroken. Witte en groene ballonnen dalen neer terwijl Javaux en Durant onder luid gejoel het podium beklimmen. ‘De kiezer heeft gesproken. We beleven, eindelijk, een groene zondag’, steekt Javaux geëmotioneerd van wal. ‘Het komt er nu op aan dit resultaat in de komende onderhandelingen te gelde te maken. Maar laat over één zaak geen twijfel bestaan: niemand kan ons deze overwinning nog afpakken.’

‘ On a gagné, on a gagné!’ roept de zaal, terwijl Javaux pleit voor bescheidenheid in de triomf. Hij zegt ook dat Ecolo de komende dagen contact zal opnemen met de andere partijvoorzitters om onderhandelingen aan te vatten, waarmee hij impliciet toegeeft dat Ecolo wel degelijk de sleutel van de volgende Franstalige coalities in handen heeft. Daarna is het de beurt aan een stralende Isabelle Durant. Die begint met woorden van troost voor de Vlaamse zusterpartij. ‘Voor onze vrienden van Groen!: ze hebben het niet gemakkelijk, maar geloof me, ze zijn echt goed. We zullen in Brussel en het federale parlement met hen blijven samenwerken.’

Over mogelijke allianties wenst ook Durant zich (nog) niet uit te spreken. ‘We hebben tijd, een regering vormen is geen spelletje’, speecht de leading lady van Ecolo. ‘We gaan niet vannacht ergens in een achterkamertje of aan een keukentafel in een handomdraai een coalitie maken.’ Waarmee Durant de PS op een afstand houdt. Voor eventjes toch, want geruchten over een Olijfboomformule in Brussel en Wallonië zijn in La Tentation niet van de lucht.

In het publiek ook gemeenschapssenator Josy Dubié. Hij is alvast een uitgesproken voorstander van een centrumlinkse meerderheid. Dubié, die afscheid neemt van de actieve politiek, is vanavond een tevreden man. ‘Ecolo is de enige winnaar. Kijk, ik was tegen regeringsdeelname in 1999, want wij waren toen numeriek niet nodig. De PS heeft daar misbruik van gemaakt en heeft ons doodgeknuffeld. Nu liggen de kaarten anders, en als progressief politicus blijf ik voor een centrumlinkse coalitie, maar dat is uiteraard een persoonlijk standpunt.’

Nieuwe afstraffing?

Ecolo lijkt hoe dan ook erg gebrand op regeringsdeelname. Even vragen aan de voorbijstormende Isabelle Durant of ze dan geen nieuwe afstraffing vreest, zoals in 2003. ‘Helemaal niet’, reageert ze fel. ‘In Brussel zaten wij de voorbije vijf jaar ook in de meerderheid en daar boeken we nu 10 procent winst. Het is dus geen dogma dat groene regeringsdeelname slecht afloopt.’

De overwinningstoespraak is het kantelmoment van de avond gebleken. De sfeer verbetert aanzienlijk, de drank begint rijkelijk te vloeien en de initiële teleurstelling over al te optimistische peilingen ruimt baan voor terechte trots over het mooie resultaat. ‘We voelen ons in één klap tien jaar jonger. Ecolo staat opnieuw op het niveau van 1999, maar dan beter want steviger in zijn schoenen’, vertelt een enthousiaste militant.

Dat blijkt ook uit de manier waarop de andere partijen Ecolo het hof maken. PS en MR, ze toonden zich zondagavond om ter groenst. Uit strategische overwegingen liet Ecolo tijdens de campagne geen voorkeur blijken voor de een of de ander, en ook zondag wou Ecolo niet meteen toehappen. Beter is het om als een felbegeerde bruid twee rivaliserende aanbidders tegen elkaar te laten opbieden en zo de prijs op te drijven. Geen likje groene verf, maar een solide groene grondlaag aanbrengen in de volgende regeerakkoorden, dát is de betrachting van Jean-Michel Javaux en de zijnen.

DOOR HAN RENARD/foto’s franky verdickt