Maaltijdcheques zijn bekend als een alternatieve loonvorm. Daar komennu ook de ecocheques bij.
Het centraal loonakkoord, dat werkgeversorganisaties en vakbonden voor 2009 en 2010 hebben gesloten, is ‘uitzonderlijk’ omdat het naast de gewone loonin-dexering enkel in een netto loonsverhoging voorziet. Die verhoging, zonder bijkomende lasten voor de werkgevers, bedraagt dit jaar 125 euro en loopt volgend jaar op tot 250 euro.
Over de concrete aanwending van deze bedragen – voor de hele privésector gaat het om een totaalsom van ruim 650 miljoen euro – wordt momenteel onderhandeld in de bedrijfssectoren en later eventueel ook nog op ondernemingsniveau. Werkgevers en vakbonden hebben daarbij de keus. Ze kunnen met het nettobedrag van de koopkrachtverhoging bijvoorbeeld de minimumlonen in een sector optrekken. Maar ze kunnen het ook gebruiken voor een hogere mobiliteitsvergoeding of een hogere zichtwaarde van maaltijdcheques (van 6 naar 7 euro). En nog een andere mogelijkheid is dat de nettoloonsverhoging wordt toegekend in de vorm van ‘groene cheques’, waarmee de werknemers dan ecologische producten en diensten kunnen kopen.
Deze ecocheques zijn een nieuwigheid. Bij de Nationale Arbeidsraad hebben de sociale partners er in februari een regeling voor uitgewerkt en die is intussen ook al goedgekeurd door de regering. De regeling (de nationale collectieve arbeidsovereenkomst nummer 98) is vergelijkbaar met die van de maaltijdcheques. Er worden dus ook geen belastingen of sociale bijdragen op ingehouden. Er hoort een lijst bij met een twintigtal producten en diensten, die in verschillende domeinen (energie- en waterbesparing, duurzame mobiliteit, afvalbeheer en aandacht voor natuur) met ecocheques betaald kunnen worden. Concrete voorbeelden zijn energiezuinige elektrische apparaten, spaardouchekoppen, roetfilters voor dieselvoertuigen, fietsen, openbare vervoers-abonnementen, compostvaten, gerecycleerd papier en duurzaam geëxploiteerd hout.
Het is vooral voorzitter Thomas Leysen van het Verbond van Belgische Ondernemingen die eind vorig jaar de onderhandelingen over een nieuw centraal loonakkoord heeft aangegrepen om de ecocheques in te voeren. Het valt af te wachten of het idee van een groen loonalternatief nu wordt opgepikt in de sectoren en bedrijven, en of het evenveel succes zal kennen als de maaltijdcheques. Met die laatste cheques zijn intussen al bijna 60 procent van de bedienden en meer dan 40 procent van de arbeiders vertrouwd.
Patrick Martens
