Luc Baltussen
Luc Baltussen Luc Baltussen is redacteur bij Knack.

De onlineversie van de krant The Times wordt weer betalend. Ook ons land zal aan die trend niet ontsnappen.

Surft u ook al eens graag naar de website van The Times, waar u gratis kunt lezen wat er de volgende dag in de duurbetaalde papieren versie zal staan? Geniet er dan nog maar eens goed van, want in het voorjaar is het afgelopen. Uitgever James Harding heeft op een bijeenkomst met andere krantenbazen in Londen aangekondigd dat de toegang tot de onlineversie van The Times in de loop van het voorjaar gereserveerd wordt voor wie een dagpas van 1 euro koopt. Heel verrassend is dat nieuws niet. Eigenaar Rupert Murdoch had de voorbije zomer al te verstaan gegeven dat de internetsites van al zijn succesvolle kranten, waaronder ook The Wall Street Journal, betalend zouden worden. Ook The New York Times kondigde zulke plannen aan.

Volgens Els De Bens, emeritus hoogleraar media-economie aan de Universiteit Gent, gaat het om een trend die onvermijdelijk ook naar ons land zal overwaaien. ‘Ik heb nooit begrepen hoe uitgevers hun integrale krant online konden zetten met het idee dat ze wel uit de kosten zouden komen dankzij de on-linereclame’, aldus De Bens. De hoge verwachtingen die de uitgevers blijkbaar koesterden over onlineadvertenties werden nooit ingelost. En terwijl de inkomsten niet waren wat gehoopt was, zorgden de gratis onlinekranten wel voor een eroderend effect op de papieren versie. ‘Beetje bij beetje gingen de lezers de krant online lezen. En dan komt er natuurlijk een punt waarop ze zich afvragen waarom ze voor het papier eigenlijk nog zouden betalen.’

Ooit was het businessmodel van de kranten 40 procent uit verkoop, 60 procent uit advertenties. Maar toen kwam de gratiscultuur. De gratis dagbladen op de trein holden het oude businessmodel vanbinnen uit. ‘Informatie is vandaag gratis’, zei een onlineredacteur ooit onverbloemd aan De Bens. Maar alles heeft zijn prijs. ‘Het achterhalen van de waarheid vergt hard labeur’, wist de kennisfilosoof Karl Popper al. De druk op de inkomsten maakt het moeilijk om de journalisten nog behoorlijk te betalen, en gaat samen met de opgang van de user generated content. Maar de dure Engelse term kan niet verhullen wat dat eigenlijk is: het opengooien van de kolommen voor wat om het even wie erin slingert. Voor je het weet, staat er bijvoorbeeld te lezen dat koningin Fabiola is overleden. ‘De kranten zijn in de loop van dat traject vergeten wat hun lezers eigenlijk verwachten’, vindt De Bens. ‘De uitgevers hebben zich zand in de ogen laten strooien door marketeers die hen wijsgemaakt hebben dat alle lezers hetzelfde willen. Veel lezers werden daarbij schromelijk onderschat.’

Dat zullen we dan binnenkort voelen. Nu onder druk van de crisis de advertentie-inkomsten van zowel de gedrukte als de onlinemedia zwaar teruglopen, zullen uitgevers niet anders kunnen dan de lezers opnieuw laten betalen. Dan zal blijken welke waarde lezers werkelijk hechten aan de kwaliteit van de informatie die ze voorgeschoteld krijgen.

Luc Baltussen

‘De ellende is nog lang niet voorbij. Nu de stimuli afbouwen zou waanzin zijn.’

Nobelprijswinnaar en econoom Paul Krugman over staatssteun voor de economie, in ‘De Tijd’.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content