Concurrentie tussen bacteriën werkt hun resistentie tegen antibiotica in de hand. Een nieuwe chemische stof kan hun verdedigingsmuur aanvallen.

Wetenschappers zoeken naarstig naar nieuwe types antibiotica, omdat veel bacteriën resistent geworden zijn tegen de middelen die nu op de markt zijn. Ze volgen daarbij een compleet nieuwe aanpak.

Bio-ingenieur Hans Steenackers (KU Leuven) vertrekt met zijn team van het groepsgedrag van bacteriën. Die kunnen een slijmlaag of biofilm vormen die de hele bacteriegemeenschap bescherming biedt. Tandplak is daar een mooi voorbeeld van. Zulke films kunnen vaak nog meer ziekteverwekkend en moeilijker te bestrijden zijn dan individuele bacteriën.

In Nature Communications beschrijft het team hoe ze een chemische stof ontwikkelden die de slijmproductie van salmonellabacteriën kan blokkeren, zodat de bacteriegemeenschap gemakkelijk verwijderd kan worden. Ze kan weggespoeld worden of efficiënt aangevallen worden met bestaande antibiotica. Interessant was dat de meeste bacteriën geen resistentie tegen de stof ontwikkelden. De bacteriën die dat wel deden, werden weggeconcurreerd door de rest. Dat klinkt veelbelovend.

In Current Biology presenteert een tweede ploeg rond Steenackers een andere aanpak. Die vertrekt van het verstoren van de competitie tussen bacteriën. De microben kunnen een soort van moleculaire speer gebruiken om toxische stoffen in een concurrent te injecteren. Die beschikt wel over verdedigingsmechanismen tegen zulke aanvallen. De vraag is nu of er middelen bestaan die de verdediging van bacteriën tegen aanvallers uit de eigen kring verstoren, zodat ze efficiënter kunnen worden bestreden.