De gemotiveerde vrijwilligers die sinds 2001 Wikipedia volschrijven, zijn voornamelijk mannen. Amper 13 procent van de actieve bijdragers is vrouw. En dat merk je aan de inhoud van ’s werelds grootste encyclopedie. ‘Als vrouwen niet bijdragen, missen we heel wat kennis.’
In 2011 bracht The New York Times voor het eerst de ondervertegenwoordiging van vrouwen op Wikipedia uitvoerig ter sprake. ‘Define Gender Gap? Look Up Wikipedia’s Contributor List’, luidde de kop van het ondertussen vaak aangehaalde stuk. Minder vrouwelijke schrijvers betekende minder of kortere vrouwelijke bijdragen aan de onlinegeschiedschrijving, zo schreef de krant. De bijdrage over The Sopranos was vier keer langer dan die over Sex and The City, nochtans allebei HBO-series. Het artikel over vriendschapsarmbandjes bij tienermeisjes leek met vier regels nogal kort naast een omvangrijk, chronologisch opgebouwd stuk over speelgoedsoldaten. En waren die vijf Mexicaanse feministische schrijvers niet wat weinig naast de 45 personages uit The Simpsons?
Wikipedia’s genderonevenwicht is vandaag minder groot dan in zijn begindagen: in 2001 was amper drie procent van de vrijwilligers een vrouw, tegenover dertien procent vandaag. Toch blijft het een mannenclubje in vergelijking met andere populaire websites, zoals Facebook en Pinterest, waar de aanwezigheid van vrouwen ondertussen domineert.
Vraag is of het zo erg is dat vrouwen massaal minder achter hun computer kruipen om stukjes te schrijven voor het geestesproduct van Jimmy Wales. Volgens de Amerikaanse Wikipedia-oprichter alleszins wel. Onlangs kondigde hij aan dat in november een grote brainstormsessie zal plaatsvinden in Berlijn om meer vrouwen onder de Wikipedianen te krijgen.
Wales zegt niet op zoek te zijn naar meer dames om zijn vrouwenquota te halen, maar precies om dat tekort aan vrouwelijke onderwerpen weg te werken. In zijn eigen woorden, vorig jaar op de jaarlijkse Wikimaniabijeenkomst: ‘We dreigen de kennis van een bepaalde groep burgers niet te reflecteren. Waarom hebben we meer dan honderd artikels, sommige nogal obscuur, over verschillende Linuxdistributies terwijl een artikel over de trouwjurk van Kate Middleton bijna offline werd gehaald omdat het maatschappelijk niet relevant zou zijn? Die jurk zal nochtans nog vele generaties modeontwerpers inspireren.’
Een oproep voor meer mode en andere, zogenaamd meer vrouwelijke thema’s op Wikipedia mag een simpele oplossing lijken voor Wales’ probleem. Het verklaart nog niet waarom de meeste vrouwen (en uiteraard veel mannen) niet geneigd zijn om stukken te schrijven. Die verklaring, naast het feit dat de meeste mensen wel iets beters te doen hebben dan gratis een encyclopedie updaten, moet voor een groot stuk achter de schermen van Wikipedia gezocht worden.
Voor de sporadische bezoeker lijkt Wikipedia langs de buitenkant een fijn project waar geen enkele vorm van discriminatie bestaat. Iedereen kan er anoniem, onder een nickname, bijdragen aan de geschiedschrijving van de 21e eeuw. Maar achter de virtuele schermen, waar schrijvers elkaars artikels moeten beoordelen op relevantie en juistheid, is het vaak een leeuwenkooi. Wie even op de ’talk page’ boven aan een artikel klikt, ziet welke discussies er zoal aan de zijlijn van dat bepaalde onderwerp gevoerd worden, en de vaak zure toon van die gesprekken. Meer ervaren bijdragers tonen er vaak geen medelijden met de nieuwkomers die zich nog niet altijd bewust zijn van de spelregels.
‘Het is niet voldoende om gewoon veel te weten over een bepaald onderwerp’, zegt de Amerikaanse Sarah Stierch, die al sinds 2007 stukken levert. ‘Wie een bijdrage wil leveren, moet zijn schrijfsels ook kunnen verdedigen. Je kunt een week werken aan een artikel over een bepaalde schrijver uit de achttiende eeuw, met het risico dat andere schrijvers je artikel willen deleten wegens zogezegd te triviaal. Gelukkig zijn er veel Wikipedianen die elkaar helpen. Maar vrouwen hebben vaak geen zin in de beledigende toon en haken sneller weer af.’
Stierch richtte daarom het WikiWomen’sCollaborative op, een groep vrouwelijke Wiki-schrijvers van over de hele wereld die manieren zoekt om vrouwen ervan te overtuigen om hun kennis te delen. Zo organiseren ze regelmatig een ‘edit-a-thon’, een moment waarop mannen en vrouwen samenkomen om in groep informatie over een bepaald onderwerp op Wikipedia te redigeren, of toe te voegen. ‘Zo’n edit-a-thon is bijna een theekransje’, zegt Stierch. ‘Schrijven is anders maar eenzaam. En samen kunnen we de eikels van het internet wel aan.’
Op 23 september wordt in het Antwerpse MoMu een edit-a-thon georganiseerd om de informatie over de Belgische mode op Wikipedia te verbeteren. https://wikifashion-be. eventbrite.com
In november wordt in Berlijn het Wikimedia Diversity Conference georganiseerd.
DOOR ELKE LAHOUSSE, ILLUSTRATIE BART SCHOOFS
‘Vrouwen hebben vaak geen zin in de beledigende toon en haken af.’
