Jan Braet
Jan Braet Jan Braet is redacteur cultuur bij Knack.

Het Leuvense Museum M toont een kruisbestuiving van kunst en wetenschap.

Het is geleden van de rapid eye movements tijdens de slaap dat we nog werden opgeschrikt door een onderzoek naar de bewegingen van het oog. De tentoonstelling Parallellepipeda in het Leuvense Museum M confronteert ons met experimenten die het laboratorium experimentele psychologie van de K.U.Leuven op dat terrein heeft verricht. De geleerden wilden nagaan hoe kunstwerken ‘gelezen’ worden. Neem nu de tekeningenreeks Kalligrafie, een typisch Anne-Mie van Kerckhovenproduct. Uit een spinnenweb van fijne lijnen ontstaat een zwevende figuur in een eng interieur, waarin kleurvlekken en flarden tekst drijven. Een mengelmoes van spontane schriftuur, flitsen van diepe inzichten en visioenen. Geen duidelijke betekenis, maar een verbluffende beeldwaarde, als een psychedelische trip zonder dat je er iets voor geslikt hebt.

De geleerden bouwden een oogonderzoeksmachine, een met zwarte apparatuur bezet doorzichtig hoofd. Het ziet eruit als een kunstwerk, een superdadaobject van Man Ray of Max Ernst. Maar het is een meetinstrument. Het mat met name hoe respectievelijk de kunstenares, kunstcritici en volslagen leken reageerden op de tekeningen uit Kalligrafie. Uit de analyse van één tekening blijkt hoe de oogbewegingen van Van Kerckhoven regelmatig terugkeren naar het centrum, terwijl de kunstcriticus een elliptisch kijktraject aflegt. De leek, ten slotte, bijt zich vast in het cryptische tekstfragment onderaan rechts.

Van Kerckhoven was ook proefkonijn voor een experiment in neuro-esthetiek op de afdeling nucleaire geneeskunde. Daarbij werd de hersenactiviteit nagegaan tijdens het creatieve proces. Met behulp van PET-scans zagen ze hoe een groot deel van Van Kerckhovens brein tijdens het tekenen rood opgloeide, terwijl er bij gewone stervelingen niets bijzonders te noteren viel. We konden het op Parallellepipeda trouwens zelf uittesten met een elektronisch potlood: niet veel soeps.

Nog meer samenwerkingsverbanden op Parallellepipeda. Koen Vanmechelen die een gehandicapte haan door professor Luc Vrielinck een gouden spoor liet aannaaien. Nick Ervinck met een spectaculaire digitale print, geïnspireerd door de splinternieuwe methode van Pierre Delaere om luchtpijpen te transplanteren. Of Ronny Delrue, die heel goed naar het alzheimeronderzoek van Koen Van Laere keek voordat hij zijn tekeningen over verval en vergetelheid op papier zette. De mooiste, met permissie, komt van een ander duo. De aangrijpende animatiefilm Off the Record van Wendy Morris over de Zuid-Afrikaanse bijdrage aan de Groote Oorlog werd door de geniale professor-beiaardier Carl Van Eyndhoven voorzien van een sound skin. Dit op basis van de klank van de klokken van de universiteitsbeiaard en van een akkoord uit L’homme armévan de renaissancecomponist Josquin Desprez.

Jan Braet

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content