‘No change’ was de vorige verkiezingsslogan van president Yoweri Museveni. De kans is groot dat hij straks aan zijn derde ambtstermijn begint.
Op donderdag 23 februari trekt Uganda naar de stembus. In de weken voor de presidents- en parlementsverkiezingen nam het geweld tussen de verschillende politieke groepen hand over hand toe. Dramatisch dieptepunt was de schietpartij tijdens een campagnebijeenkomst van de belangrijkste oppositiekandidaat, Kizza Besigye. Een politieman, aanhanger van zittend president Yoweri Museveni, reed op de menigte in en schoot ‘uit zelfverdediging’ twee of drie (daarover zijn de meningen verdeeld) Besigye-aanhangers dood.
Voor het eerst in twintig jaar mogen aan de Ugandese verkiezingen verschillende politieke partijen deelnemen. Even lang staat president Museveni aan het roer. Hij bestreed de dictators Idi Amin en Milton Obote en herstelde de orde in het Oost-Afrikaanse land.
Vorig jaar stemde de bevolking op instigatie van Museveni in een referendum voor de terugkeer van politieke partijen. De eerste partij die zich registreerde was de Movement van Museveni, de beweging waar tot dat moment iedereen bij geboorte lid van was. En passant liet de president de grondwet aanpassen om voor zichzelf een derde officiële regeringstermijn mogelijk te maken. De teruggekeerde oppositieleider Besigye, de voormalige lijfarts van Museveni die sinds de verkiezingen van 2001 in ballingschap in Zuid-Afrika leefde, werd opgepakt op verdenking van hoogverraad en verkrachting. Demonstraties tegen zijn arrestatie werden door leger en politie hard neergeslagen. Begin januari kwam Besigye op borgtocht vrij en kon hij alsnog aan de campagnestrijd deelnemen. Pas na de verkiezingen wordt zijn rechtszaak voortgezet.
De oppositie spreekt tegen dat de verkiezingen in feite geen belang meer hebben. ‘Bij ons kunnen verkiezingen het verschil zijn tussen wel te eten hebben of niet te eten hebben’, zegt een aanhangster van Besigye. En daarom is nog meer geweld na de verkiezingen onvermijdelijk. ‘Als Museveni verliest, zal hij de macht niet zomaar overdragen.’
Verlies van Museveni lijkt evenwel onrealistisch. Dankzij de steun van het leger, waarmee de oppositie wordt onderdrukt en de bevolking geïntimideerd, en de inzet van het complete staatsapparaat bij zijn campagne, heeft president Museveni de meeste kans om te winnen.
‘De Ugandese verkiezingen zijn in feite een strijd tussen meerdere partijen in een eenpartijstaat’, oordeelde mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch afgelopen week. Echt spannend wordt het dus pas na de verkiezingen.
Peter Vermaas
