Gastland voor Europalia in 2011. Het wereldkampioenschap voetbal in 2014. De Olympische Spelen in 2016. Brazilië vangt aandacht. Veel heeft te maken met president Lula da Silva, de nieuwe ster van de internationale politiek.
De weg van het doodarme noordoosten van Brazilië naar de top van de Verenigde Naties in New York is lang. Maar president Luiz Inácio Lula da Silva kent er elke stap van. De boerenzoon is nu de veelgeprezen leider van een regionale politieke en economische macht en de zelfverklaarde woordvoerder van alle opkomende landen. Hoe verklaart hij de sprong die zijn land in korte tijd heeft gemaakt, van de staart vanhet peloton naar de kop?
‘Niemand heeft respect voor wie zichzelf niet respecteert’, zegt Lula da Silva. ‘Brazilië gedroeg zich altijd als een ondergeschoven land. Het riep wel altijd dat het zoveel toekomst had, maar het deed nooit wat om die ambitieook te realiseren. In de globaliserende wereld moeten de handen uit de mouwen. We beslisten om het Zuid-Amerikaanse handelsblok Mercosur te versterken en we verdiepten onze relaties met ons continent. We gaven voorrang aan handel met Afrika en we trokken naar het Midden-Oosten. Onze handelsbalans is vandaag zeer verscheiden, en dat hielp om de klap van de crisis op te vangen.’
Is dat uw geheim?
luiz inacio lula da silva: Er zijn geen mirakels.We hebben een sterke thuismarkt, met consumenten die willen kopen. We verlaagden de omzetbelasting en vroegen bedrijven om het verbruikskrediet betaalbaar te houden. Het resultaat is spectaculair. Het verbruik breekt record na record. Als meer landen de politiek van Brazilië en China hadden gevolgd, had de wereld decrisis sneller overwonnen.
Brazilië heeft zware investeringen nodig om zijn olievoorraad op de zeebodem te exploiteren. Kan het de belofte nakomen om meer schone energie te gebruiken?
lula: Het oliegeld zal worden gebruikt om meer schone energie te produceren. Het ene hoeft het andere niet uit te sluiten. Brazilië is net een van de weinige landen met een hoog potentieel voor schone, hernieuwbare energie.
Accepteert Brazilië op de klimaatconferentie in Kopenhagen straks een beperking van de uitstoot van broeikasgassen?
lula: We pleiten voor de oprichting van een fonds dat de armste landen moet aanmoedigen om een sekwester van de uitstoot aan te leggen. Maar we eisen dat ook de rijke wereld maatregelen neemt. Als we de geschiedenis van elk land op dit vlak kennen, kan iedereen bijdragen naargelang van zijn verantwoordelijkheid. Wat Brazilië betreft: we gaan voor een breed akkoord. Als dat akkoord ons een bepaalde doelstelling oplegt, zullen we ons daarnaar schikken.
De douane-unie Mercosur aanvaardt alleen volwaardige democratieën met respect voor de mensenrechten. Voldoet lidstaat Venezuela aan die voorwaarden?
lula: Waarom zou Vene-zuela daar niet aan voldoen?
President Hugo Chavez liet in één weekend 34 radiostations sluiten. Vakbonden en politieke tegenstanders worden onderdrukt en vervolgd.
lula: Wees eerlijk. Het is het soevereine recht van elk land om de democratie te organiseren zoals het dat zelf wil. Vergeet niet dat er een putsch tegen Hugo Chavez werd gepleegd en dat hij zich vier keer aan verkiezingen heeft onderworpen. Het is aan het Venezolaanse volk om over hem te oordelen.
Toch blijft de vraag. Brazilië wil een grotere internationale rol spelen, maar het spreekt zich nooit uit over ondemocratische regimes.
lula: Als de Universele Verklaring over de Rechten van de Mens letterlijk wordt geïnterpreteerd, is er geen enkel land zonder fouten. Ook de Verenigde Staten niet. Hoe zit het met de mensenrechten in Guantanamo? Alleen vrede en democratie zijn een garantie voor de economische groei die nodig is om het leven van de armste mensen te verbeteren. Mensen vragen me: ‘Lula, ben jij een leider in Latijns-Amerika?’ Niemand verkoos me om een leider in Latijns-Amerika te zijn. Maar onze relatie met Latijns-Amerika was nog nooit zo transparant en eerlijk als nu. Als Paraguay zich boos maakt op Brazilië moet ik proberen om begrip op te brengen en vooral niet agressief te reageren. Brazilië is rijker en sterker. Het is zoals met de relatie tussen een vader en zijn zoon. Dát is de manier waarop grote landen zich in de wereld moeten gedragen.
© Newsweek
