Wat het meeste ingrijpt in een mensenleven laat zich niet vertellen. Een verhaal is altijd een leugen. Een verhaal ordent, legt uit, wijst aan. Er is een plot, een chronologie van gebeurtenissen. Maar hoe het tot die feiten gekomen is, of wat ze aanrichten in een mens, laat zich niet vertellen. Niet dan door omwegen, verdichting. Zeker als het gaat over wat tussen mensen kan bestaan.

Veel mooie literatuur wordt er uit deze wetenschap gepuurd. Niet moeilijk, want het is de kwintessens van drama. Veel sober proza vooral, dat het moet hebben van de spanning teweeggebracht door wat er niet gebeurt eerder dan wel. De novelle Het tuinhuis van Thomas Hürlimann is een jonge klassieker in het genre. Ook Margriet de Moor bewandelt met haar korte roman Zee-Binnen die weg.

Zo gaat het verhaal. Een dierenarts vindt op straat een agenda van een vrouw met zijn eigen naam erin. Ze heeft een afspraak met hem, een consultatie voor haar kat. De man is blijkbaar toe aan “een gebeurtenis” in zijn leven, want hij besluit prompt om overspel te plegen. Niet dat er op het eerste gezicht problemen zijn in het huwelijk. De personages maken geen ruzie. Ze praten amper, hooguit communiceren ze over praktische zaken.

Het echte verhaal zit helemaal onderhuids. Het overspel zelf is maar een gebeurtenis. Banaal zelfs. Zoals de remsporen op de gevaarlijke kustweg tussen zee en binnenland. Die weg verbindt alles in het boek, die weg is stom, banaal, maar zeer ingrijpend. Hij verdicht leven en vooral dood in de levensgeschiedenis van de personages.

Noor, de vrouw van de dierenarts, is het meest intrigerende personage van het boek. Haar portret vat veel samen, zegt alles over de kwintessens van het drama dat De Moor hier met momenten meesterlijk schildert. “Enige treurnis, die ze als ieder mens wel met zich meedraagt, enig chagrin dat niet direct passend valt te beschrijven omdat het stamt uit een mistig gebied, lijkt steeds verder naar de achtergrond te verdwijnen, een plek die volgens de wetten van de portretkunst zeker meespeelt, maar alleen in gedekte tonen.”

Zee-Binnen is een boekje voor wie lang genoeg wil kijken. De portretkunst van De Moor is zeer fraai en helder, maar soms wordt het iets te minimalistisch, te klinisch, waardoor je wel eens begint te twijfelen of je niet meer zoekt dan er eigenlijk is.

Margriet de Moor, “Zee-Binnen”, Querido, Amsterdam, 151 blz., 750 fr.

Filip Rogiers

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content