De verjaring komt langzaam maar zeker in zicht voor 555 fraude- en witwasdossiers. Ze stammen van voor juli 2008, zitten nog in de onderzoeksfase of zijn afgehandeld, en liggen te wachten op een definitief vonnis. Knack blaast het stof van ophefmakende fraudezaken die met een sisser dreigen af te lopen.
Liefst 555 fraudezaken zijn na minstens vijf jaar onderzoek nog altijd niet rijp om voor het gerecht te komen. Dat blijkt uit cijfers die minister van Justitie Annemie Turtelboom (Open VLD) na enig aandringen aan Kamerlid en ex-staatssecretaris voor Fraudebestrijding Carl Devlies (CD&V) bezorgde. Van die 555 zaken gaan er 343 over witwasoperaties en 212 over fiscale fraude. De eerste onderzoeksdaden dateren van voor 10 juli 2008, en op 10 juli 2013 waren die zaken ofwel nog in vooronderzoek, ofwel in gerechtelijk onderzoek. Volgens Devlies is het risico reëel dat ze verjaren: de verjaringstermijn voor fiscale fraude bedraagt nu zeven jaar. Devlies vreest ook dat de Belgische staat op termijn in verschillende gevallen veroordeeld zal worden tot fikse schadevergoedingen voor het overschrijden van de redelijke termijn. Dat gebeurde eerder al in de geruchtmakende fraudezaak rond de textielgroep Beaulieu, waarbij de Kortrijkse rechtbank van eerste aanleg in 2011 aan stichter Roger De Clerck een schadevergoeding van 22.500 euro toekende en het Gentse hof van beroep in 2012 aan de Libanese zakenman Harout Khatchadourian 35.000 euro.
‘Ik heb er de persartikels van 2013 op nageslagen en geturfd in hoeveel zaken door hoven van beroep de verjaring of de overschrijding van de redelijke termijn is uitgesproken’, zegt Carl Devlies. ‘Ik kom aan vier grote dossiers, die een bedrag van 172 miljoen euro vertegenwoordigen.’
Case 1
Henri de Croÿ-Solre
Financieel adviseur
Fraude: kasgeldvennootschappen
Start onderzoek: 1998
Gemist bedrag door de fiscus: 75 miljoen euro
Een van de fraudezaken die door Devlies werden gesignaleerd en in 2013 bijna definitief werden afgeserveerd, is die rond financieel adviseur Henri de Croÿ-Solre (55), telg uit een roemrijke hertogelijk-prinselijke familie. Al is het hele dossier niet door verjaring maar wel door een procedurefout zogoed als dood en begraven. In juni 2012 werd de edelman samen met negen kompanen door de correctionele rechtbank van Brussel schuldig bevonden aan fiscale fraude met kasgeldvennootschappen. Prins de Cröy-Solre werd veroordeeld tot drie jaar cel met uitstel. Tussen 1995 en 1998 had hij voor een twintigtal Vlaamse en Waalse kmo’s nieuwe vennootschappen opgericht die de activiteiten van de oude vennootschappen overkochten. In de oude vennootschappen bleef alleen het geld van de verkoop achter. Die centen werden eruit gehaald en via een ingewikkeld parcours door Nederland, Luxemburg en Ierland versluisd met als enige doel: op het eind van de rit geen belasting betalen. De fiscus zou zo voor in totaal 75 miljoen euro hebben gemist. De Croÿ-Solre bleef erbij dat hij niets verkeerd had gedaan, en dat zijn kasgeldvennootschappen zuiver op de graat waren.
Anderhalf jaar later, in oktober 2013, was de publieke verontwaardiging groot toen de hele fraudezaak rond Henri de Croÿ-Solre door het Brusselse hof van beroep vanwege een procedurefout naar de prullenmand werd verwezen. De rechtbankvoorzitter oordeelde dat een van de medebeschuldigden van De Croÿ-Solre in het begin van het onderzoek in Frankrijk onder ede verhoord was, waardoor zijn rechten onherroepelijk geschonden zijn. De vervolging van de tien verdachten werd onontvankelijk verklaard.
Twee weken later maakte het Brusselse parket-generaal bekend dat het naar het Hof van Cassatie stapt om het arrest van het hof van beroep te laten vernietigen, om zo een nieuw proces in beroep mogelijk te maken. Het parket-generaal vindt dat het hof niet alle onderzoeksdaden onontvankelijk had mogen verklaren. De kans is nu vrij groot dat de hele zaak verjaard zal zijn tegen de tijd dat cassatie een uitspraak doet.
Case 2
Aryan Aelmans en Hyacint De Voldere
Inkoop en verkoop van gsm’s
Fraude: btw-fraude
Start onderzoek: december 2007
Gemist bedrag door de fiscus: naar schatting 200 miljoen euro
Op maandag 10 december 2007 vielen speurders van de afdeling Ecofin van de federale gerechtelijke politie van Tongeren binnen bij het koppel Aryan Aelmans en Hyacint De Voldere uit Lanklaar. De dertigers werden opgepakt, en de boekhouding van hun vennootschap 2Trade werd in beslag genomen. Sinds 2003 dreef 2Trade wereldwijd handel in gsm’s. Die handel verliep iets te voorspoedig, en de Bentley van 250.000 euro, de Porsche 911 cabrio en de BMW 7 op de oprit vielen aan het eind van 2006 ook iets te veel op. Discreet speurwerk leerde dat 2Trade in 2005 en 2006 fictieve facturen voor meer dan 1 miljard euro had opgesteld. Het bedrijf van Aelmans en De Voldere kocht voor hallucinante bedragen gsm’s aan in Groot-Brittannië, om ze verder te verkopen op de Europese markt. De goederen werden zogezegd in Nederland opgeslagen. In werkelijkheid ging het om een paar palletten versleten ingeleverde toestellen die voortdurend rondjes draaiden. 2Trade zou de Britse fiscus op die manier meer dan 200 miljoen euro aan btw hebben ontzegd. Tijdens het onderzoek leidden er ook sporen naar vennootschappen in het buitenland. Zo was Aryan Aelmans sinds juli 2004 eigenaar van het in Praag gevestigde CZ International Trade.
Vlak na hun arrestatie verklaarde hun toenmalige advocaat Paul Engelen in Het Laatste Nieuws dat het koppel niet kon begrijpen hoe het ooit in het web van btw-fraudeurs verstrikt geraakt was. ‘Op hun facturen werd nooit btw aangerekend omdat de goederen bestemd waren voor export’, zei hij. ‘Bij controles van de Bijzondere Belastinginspectie (BBI) is nooit enige opmerking gemaakt. Ze waren zich van geen kwaad bewust.’
Vandaag herinnert Engelen zich vooral hoe hij zich een paar dagen na hun arrestatie een hoedje schrok toen de speurders in de kelder van de villa in Lanklaar ook nog een flinke lading legale en illegale wapens vond. ‘Niet lang daarna heeft een andere advocaat die zaak van mij overgenomen’, zegt hij. ‘Geen flauw idee hoe het verder geëvolueerd is.’
Het werd de jaren erna vooral heel stil. Een stilte die in oktober 2010 even werd verstoord door de publicatie van het faillissement van 2Trade in het Belgisch Staatsblad. Volgens curator Elke Natens kan dat faillissement niet afgehandeld worden zolang er geen gerechtelijke uitspraak is. Maar wanneer komt die gerechtelijke uitspraak er? ‘Het dossier is afgerond’, antwoordt Bruno Coppin van het parket van Tongeren. ‘Er is voorgesteld aan de raadkamer om het te laten verzenden naar de correctionele rechtbank. In de loop van de komende maanden verwachten we dat dat ook zal gebeuren.’
Case 3
Arseen Stoop
Ondernemer
Fraude: faillissementsfraude
Start onderzoek: mei 2008
Gemist bedrag door de fiscus: miljoenen euro’s
Dinsdag 27 mei 2008 begon als een vroege, zwoele zomerdag. Die ochtend moet de toen zeventigjarige Arseen Stoop in zijn halfslaap even gedacht hebben dat het stevig aan het donderen was in de Tuinlaan in Belsele, maar het waren de speurders van de gerechtelijke federale politie die op zijn voordeur stonden te bonzen. Met een huiszoekingsbevel in de hand keerden ze zijn villa binnenstebuiten. Op exact hetzelfde moment vielen andere speurders binnen in Stoops in camerabewaking en branddetentie gespecialiseerde bedrijf Argina in Sint-Niklaas, en op andere locaties van dat bedrijf verspreid over het land. De ondernemer (en gulle sponsor van eersteklassevoetbalclubs) en zijn vijftien jaar jongere vrouw Christine De Ridder werden opgepakt en op de rooster gelegd. Arseen Stoop werd verdacht van faillissementsfraude en het opzetten van ‘sterfhuisconstructies’: van 1999 tot dan zou hij vennootschappen opgericht hebben met als enige bedoeling ze na een paar jaar failliet te laten gaan. In tussentijd betaalde hij bewust geen sociale bijdragen, belastingen en btw. Vlak voor de vennootschap failliet verklaard werd, zou hij de activa naar een vers opgerichte vennootschap versluisd hebben, waar het kunstje herhaald werd. Zo zou hij voor miljoenen euro’s gefraudeerd hebben.
Stoop werd in voorlopige hechtenis genomen en een maand later onder voorwaarden weer vrijgelaten. Na zijn vrijlating verdween hij hier van de radar. In november 2008 dook hij op in Groot-Brittannië als directeur van het gloednieuwe EUCV Anigra UK Ltd., gevestigd in een bedrijvenpark in Batley, West Yorkshire. In maart 2012 werd die vennootschap alweer ontbonden en was Stoop directeur af. Het Belgische Argina wordt vandaag geleid door Christine De Ridder.
‘De zaak rond Arseen Stoop was ingewikkeld om te ontwarren’, zegt Antoon Schotsaert, woordvoerder van het parket van Dendermonde. ‘Maar ondertussen is het dossier rond en is Arseen Stoop voor de raadkamer verschenen. Op 8 september 2014 start zijn proces voor de correctionele rechtbank.’
Case 4
Glenn Janssens (en anderen)
Ondernemer
Fraude: fraude met overheidsopdrachten
Start onderzoek: mei 2007
Gemist bedrag door de fiscus: niet bekend
Een andere geruchtmakende fraudezaak van het parket van Dendermonde, die na een korte opflakkering vorig jaar alweer lijkt uit te doven, is die rond Glenn Janssens. In mei 2007 voerden speurders huiszoekingen uit in de Lokerse hoofdzetel van Group Janssens, Belgisch marktleider in de productie van verkeersborden, en in de villa van topman Glenn Janssens. De aanleiding waren geruchten dat verscheidene signalisatiebedrijven openbare aanbestedingen gemanipuleerd hadden door hun offertes op elkaar af te stemmen. In oktober 2007 volgden nieuwe huiszoekingen. Janssens, de Mechelse schepen Leo Stevens en een ambtenaar werden aangehouden. Leo Stevens ging snel door de knieën en bekende onder andere dat hij 2500 euro ontvangen had van het bedrijf van Janssens. Glenn Janssens werd in verdenking gesteld van fraude met overheidsopdrachten, oplichting, corruptie, lidmaatschap van een criminele organisatie en valsheid in geschrifte. Stevens van corruptie, belangenvermenging en eveneens valsheid in geschrifte. Een paar weken later werden ze onder voorwaarden weer vrijgelaten.
In oktober 2010 rondde het parket van Dendermonde het corruptieonderzoek rond Group Janssens af. Twaalf verdachten werden geïdentificeerd, onder wie Glenn Janssens, Leo Stevens, drie toplui van concurrerende signalisatiebedrijven en ambtenaren van de Brusselse dienst wegenwerken, inclusief de directeur-generaal. Die laatsten zouden zich hebben laten ‘smeren’ met geld, dure etentjes en snoepreizen.
Op dinsdag 28 mei 2013, zes jaar na de feiten, zou het proces van Janssens en consorten voor de correctionele rechtbank van Dendermonde eindelijk van start gaan. Maar voor het goed en wel begonnen was, werd het alweer voor onbepaalde tijd uitgesteld. Een van de beklaagden was niet gedagvaard om voor de rechtbank te verschijnen. ‘Die verdachte moet nu eerst voor de raadkamer verschijnen’, zegt parketwoordvoerder Antoon Schotsaert. ‘Dat zal binnenkort gebeuren. Op dat moment zal er ook een nieuwe datum vastgelegd worden voor het proces.’
Case 5
Alaya Chekili (en anderen)
Restaurantuitbater
Fraude: belastingontduiking en witwassen
Start onderzoek: november 2001
Gemist bedrag door de fiscus: minstens 25 miljoen euro
In november 2001 werd de Tunesische Belg Alaya Chekili aangehouden. Chekili was eigenaar van vijf restaurants en een hotel in het Brusselse Ilot Sacré, de toeristische wijk rond de Beenhouwersstraat. Voor het aanslagjaar 2000 alleen al zou de horeca-uitbater voor 3,5 miljoen euro aan belastingen hebben ontdoken. Het onderzoek deinde uit en voerde de speurders naar Monaco, waar Chekili zijn domicilie had in een landgoed met een Rolls-Royce voor de deur. Hij werd beschuldigd van witwasserij en fiscale fraude. Verscheidene anderen, onder wie de bankdirecteur van een Dexia-kantoor, een notaris en een advocaat, werden ook in verdenking gesteld. Zij zouden Chekili geassisteerd hebben met niet al te koosjere vastgoedconstructies, en zo zijn zwart geld hebben helpen witwassen. In dezelfde periode werd een kompaan van Chekili opgepakt op de luchthaven van Zaventem met 110.000 euro cash in zijn koffer. Hij stond op het punt om in te checken op een vlucht naar Marokko. Het geld bleek afkomstig van drugshandel en was witgewassen via de restaurants van Chekili. De totale fraude werd geschat op meer dan 25 miljoen euro. Na het betalen van een borgsom van 1,25 miljoen euro mocht Alaya Chekili de gevangenis verlaten. Acht jaar later, in januari 2009, rondde het Brusselse parket het onderzoek af. Behalve Chekili werden nog dertien anderen in verdenking gesteld.
In augustus vorig jaar werd de inmiddels 63 jarige Alaya Chekili opnieuw gearresteerd en voor een paar maanden opgesloten, op beschuldiging van het bedreigen van een restauranthouder die achterliep met de betaling van zijn huur.
Dertien jaar na de eerste arrestatie van Chekili en vijf jaar nadat het fraudeonderzoek werd afgerond, is er nog altijd geen rechtszaak over de belastingontduiking en het witwassen van drugsgeld in de Beenhouwersstraat gepland. ‘De zaak komt dit jaar voor de raadkamer’, laat Anja Bijnens van het Brusselse parket weten. Wanneer precies? ‘Op 1 april.’
DOOR JAN STEVENS
Van die 555 zaken gaan er 343 over witwasoperaties en 212 over fiscale fraude.
De Belgische staat zou veroordeeld kunnen worden tot schadevergoedingen voor het overschrijden van de redelijke termijn.
