Frankrijk stuurt de kinderen van de lagere school nu ook op woensdag naar de klas.Daar is niemand gelukkig mee. Wat hebben Fransen met woensdag?
De eerste schooldag, la rentrée des classes, verliep in Frankrijk dit jaar rustelozer dan anders. Kinderen moeten van dit schooljaar af in de lagere school vijf dagen per week naar de klas. Ook op de traditioneel vrije woensdag. De nieuwe regel is omstreden. Vakbonden van onderwijzers grommen omdat hun leden een dag extra moeten werken. Ouders zijn niet gelukkig omdat het kroost nu ook op woensdag vroeg uit de veren moet. ‘Hoe leg je een achtjarige uit dat ze nu op dinsdagavond niet meer naar haar geliefde tekenfilms mag kijken’, grient een moeder op een website van ouders.
De regering wil met de hervorming bereiken dat kinderen minder moe zijn. Franse kinderen moeten in de lagere school maar 144 dagen per jaar naar de klas. Dat is een stuk minder dan het gemiddelde van 187 dagen in de OESO-landen. De andere kant van de medaille is dat schooldagen in een vierdaagse week navenant langer zijn en dat kinderen daarna ook thuis nog aan de slag moeten om huiswerk te maken. De regering beperkt de lestijd op school nu tot vijf en een half uur per dag en verplicht de kinderen ook om op woensdagvoormiddag naar school te gaan. Dat stemt overeen met wat experts die het biologische ritme van de kinderen bestuderen al lang adviseren.
Waarom wordt de maatregel dan zo slecht ontvangen? Niemand zegt het met zoveel woorden, maar aan de basis van het ongenoegen ligt de bijzondere plaats die woensdag inneemt in de loop van de week. De idee om kinderen een dag in de week vrij te geven, stamt uit 1882 toen seculier lager onderwijs in Frankrijk verplicht werd. Op de vrije dag – dat was toen donderdag – kregen de kinderen religieus onderricht buiten de school. In 1972 maakte een regeringsdecreet van woensdag een vrije dag. Maar in de loop der jaren raakte die vrije dag geheel anders ingevuld. Er groeide een compleet ecosysteem van buitenschoolse activiteiten, van sport tot muziek. Lokale overheden werkten opvangsystemen uit voor kinderen van werkende ouders. Bedrijven raakten gewend aan deeltijds werkende ouders, die op woensdag vrij wilden zijn om kinderen naar voetbal- en andere trainingen te rijden. Een bekende boetiek van kinderkledij in Rijsel heet zelfs gewoon Mercredi, ‘omdat woensdag nu eenmaal een dag is voor de kinderen’.
Maar de hele woensdagcultus gaat ook verder. Sinds de stichting van de Vijfde Republiek in 1958 is het de gewoonte dat de wekelijkse kabinetsraad op woensdag vergadert. Politici wachten met een bang hart op het verschijnen van het satirische weekblad Le Canard Enchaîné, dat op woensdag van de persen rolt. Wie dol is op winkelen, weet dat de traditionele koopjesperiode altijd op een woensdag begint en cinefielen kijken uit naar de nieuwe films die op woensdag in de zalen komen.
Dat alles bij elkaar maakt woensdag voor de Fransen zo bijzonder. De Duitsers hebben er een andere verklaring voor: voor hen is woensdag prozaïsch Mittwoch – het midden van de week. Bij ons is woensdag natuurlijk ook gewoon de dag waarop Knack verschijnt. Ook dat is een traditie.
