In De Wereldverbeteraars op Kanaal Z proberen denkende Vlamingen de mens een mooiere toekomst te geven. In Knack krijgt u telkens een voorsmaakje.
Wat hij zou doen mocht hij de onbeperkte macht hebben? ‘Wel, dat is eigenlijk geen goed idee, iemand de onbeperkte macht geven’, lacht Paul De Grauwe. ‘U weet dat Plato vond dat filosofen de onbeperkte macht moesten hebben. Omdat die zoveel beter en slimmer waren dan de anderen, zouden zij de maatschappij in de gewenste richting kunnen sturen. Maar systemen waarin mensen te veel macht accumuleren, zijn heel slechte systemen. Macht corrumpeert. Maar als ik uw vraag opvat als een gedachte-experiment, dan heb ik wel een paar ideeën.’
Hij zou beginnen met een zware belasting op fossiele brandstoffen. ‘Een van de grote problemen vandaag is toch het milieu. We gebruiken te veel fossiele brandstoffen, en daardoor gaat het klimaat naar de knoppen. Daar kunnen we alleen iets aan doen als we die brandstoffen heel duur maken. Met als gevolg dat rijke mensen zich meer brandstof zullen kunnen permitteren dan arme mensen, dat klopt. Maar we moeten nu eenmaal keuzes maken. Anders zijn we met z’n allen, rijk én arm, onderweg naar een catastrofe.’
Paul De Grauwe is hoogleraar internationale economie aan de K.U.Leuven. Op dinsdag 2 februari is hij de laatste gast in De Wereldverbeteraars, een interviewprogramma op Kanaal Z. ‘Er zijn grenzen aan de materiële groei’, zegt hij. ‘Al ben ik wel een optimist, in die zin dat ik geloof dat de technologische vernieuwing die grenzen kan verleggen. Maar dan moeten we wel de goede signalen geven. Vandaar die belasting op fossiele grondstoffen. Als je dat doet, en je doet het drastisch, dan creëer je voor miljoenen mensen een enorme stimulans om hun creativiteit los te laten op het ontwikkelen van andere energiebronnen, op het ontwikkelen van andere manieren om te produceren. Je geeft miljoenen mensen als het ware de kans om zich aan te passen. Zo krijg je een dynamiek die opnieuw groei toelaat zonder dat het milieu daaronder hoeft te lijden.’
Als hij een diagnose moet maken van de toestand van de wereld, dan ziet hij een gunstige en een ongunstige trend. ‘De extreme armoede in de wereld is de laatste vijfentwintig jaar heel sterk gedaald. Er zijn vandaag veel minder mensen die moeten leven van minder dan een dollar per dag. Dat zie je vooral in Azië. In Afrika is de extreme armoede helaas toegenomen. Er zijn dus grote verschillen tussen de regio’s, maar globaal genomen is die trend gunstig – wat te danken is aan de globalisering, die het voor landen zoals India en China mogelijk heeft gemaakt om snel te groeien. Wat de ongelijkheid in de wereld betreft: dat is een heel ander verhaal. Die ongelijkheid is de laatste twintig jaar toe-genomen. Vooral in de Verenigde Staten, maar ook in China bijvoorbeeld, waar je vandaag een aantal superrijken hebt.’
De Grauwe maakt in De Wereldverbeteraars brandhout van de zogenaamde uitbuitingstheorie, de theorie die zegt dat het rijke noorden op de kap van het arme zuiden leeft, dat wij het goed hebben omdát zij het zo slecht hebben. En hij gelooft evenmin dat de ongelijkheid in de wereld aan de basis ligt van het huidige terrorisme. ‘Een van de problemen vandaag in vele moslimlanden is dat er zo weinig vrijheid is’, zegt De Grauwe. ‘Mensen kunnen geen initiatieven nemen. Er is te veel politieke repressie, er zijn maar weinig moslimlanden die een democratie kennen. Daar moeten we iets aan doen. We moeten ervoor zorgen dat die landen mee kunnen worden genomen in de economische ontwikkelingen.’
Een van de verrassende ideeën die De Grauwe verder nog ontvouwt in het programma, is een wettelijk initiatief om de zogenaamde SUV’s uit het straatbeeld te bannen. ‘Wie zich zo’n terreinwagen aanschaft, koopt eigenlijk veiligheid voor zichzelf ten koste van de veiligheid van de anderen. Dat is onaanvaardbaar. De overheid zou daar iets aan kunnen doen door bijvoorbeeld een maximumgewicht voor auto’s vast te leggen.’
‘DE WERELDVERBETERAARS’, MET PAUL DE GRAUWE, DINSDAG 2 FEBRUARI OM 22 UUR OP KANAAL Z. HERHALINGEN OP ZATERDAG 6 EN ZONDAG 7 FEBRUARI.
DOOR JOëL DE CEULAER
