Deelnemen aan het verkeer kan een hartinfarct uitlokken. Dat blijkt uit een analyse die de Vlaamse wetenschappers Tim Nawrot en Ben Nemery publiceren in The Lancet. De vele gezondheidseffecten van verkeersvervuiling vragen om een aangepast beleid.
Wie in de stad rondrijdt, kan daar enige uren later een hartaanval aan overhouden. Van alle bestudeerde triggers, zoals het gebruik van koffie of alcohol, is verkeersvervuiling de belangrijkste. Volgens de wetenschappers is het daarom noodzakelijk in de steden het niveau van de luchtverontreiniging drastisch te verminderen en de normen te halen die de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) als veilig beschouwt. Die normen zijn strenger dan die van de Europese Unie. Dat komt omdat Europa ook economische criteria meeneemt.
‘Hoewel de luchtkwaliteit de laatste vijftig jaar aanzienlijk is verbeterd, heeft Vlaanderen gemiddeld de hoogste graad van luchtverontreiniging door fijnstof in West-Europa’, zegt professor Tim Nawrot van het Centrum voor Milieukunde aan de Universiteit Hasselt. ‘Oorzaken hiervoor zijn de hoge bevolkingsdichtheid, de intense industriële activiteit en de enorme verkeersdrukte.’
Voor kinderen is luchtvervuiling bijzonder problematisch. Pieken van luchtverontreiniging zijn een uitlokkende factor bij de sterfte van pasgeboren baby’s (tussen twee en vier weken). Deze nieuwe inzichten publiceren de onderzoeksgroepen rond Nawrot en Ben Nemery (K.U.Leuven) in Environmental Health Perspectives. ‘Als de Europese limietwaarden voor fijnstof worden overschreden, verdubbelt bijna de babysterfte (+ 74 procent)’, aldus Nawrot. Uiteraard gaat het om een uitlokkende factor bij zeer zwakke baby’s, in Vlaanderen overlijden elk jaar al bij al maar een klein aantal baby’s. Maar de luchtvervuiling heeft ongetwijfeld ook gevolgen voor de gezondheid van oudere kinderen.’
Toxicologieprofessor Ben Nemery: ‘De luchtwegen en longen van kinderen zijn nog niet helemaal ontwikkeld en dus gevoeliger voor beschadiging dan die van volwassenen. Daardoor kunnen milieufactoren bij jongeren meer invloed hebben dan bij volwassenen. Er zijn epidemiologische studies die dat aantonen, vooral met betrekking tot de groei van de longen.’
Milieuverontreiniging kan zelfs al voor baby’s in de moederschoot gevolgen hebben. ‘Uit experimenteel onderzoek weten we dat de longfunctie in een zeer vroege prenatale fase door vervuiling kan worden beïnvloed’, aldus Tim Nawrot. ‘Als een zwangere moeder dicht bij een autoweg woont, heeft ze een grotere kans op een baby met een lager geboortegewicht. De ongeboren baby heeft een grotere kans op een kleiner aantal longblaasjes. We weten dat uit verschillende studies. Wonen nabij drukke verkeersaders wordt ook in verband gebracht met verhoogde wiegendoodsterfte, respiratoire sterfte tijdens het eerste levensjaar en allergieën.’
Kunnen we Vlaanderen dan wel blijven promoten als het logistieke hart van Europa? Ben Nemery: ‘Het gaat om fundamenteel maatschappelijke wetmatigheden. Ecologische kosten worden niet meegenomen in de economische berekeningen.’
Marleen Teugels
