Op 1 januari 2001 treedt de federale politie aan. Tegen dan zouden ook een federale procureur en liefst enkele van de 18 federale magistraten benoemd moeten zijn. Die zullen namelijk een cruciale controlerende rol spelen: de procureur zit het (nog op te richten) toezichtsorgaan op alle politiële informatie voor en oefent controle uit op de Algemene Directie van de gerechtelijke politie van de federale politie. De federale magistraten controleren hoe de gerechtelijke informatie wordt vergaard en beheerd en controleren onder andere ook de anticorruptiedienst.
Maar dat federaal parket zal tegen 1 januari 2001 niet in de steigers staan. Het wetsvoorstel ter oprichting van het federaal parket werd namelijk pas eind september door minister van Justitie Marc Verwilghen (VLD) ingediend. En de goedkeuring ervan kan nog wel een tijdje op zich laten wachten.
Door een noodwet die vorige week woensdag in de Kamer werd goedgekeurd worden alle toezichtsopdrachten van het federaal parket nu tijdelijk toevertrouwd aan magistraten die het vereiste profiel van de toekomstige federale procureur en de federale magistraten hebben. Het spreekt voor zich dat zij later, wanneer de betrekkingen echt vacant worden verklaard, een streepje voor zullen hebben op andere kandidaten.
Het eigenlijke wetsvoorstel betreffende het federaal parket van Verwilghen werd tijdens de bespreking vorige maand in de kamercommissie voor Justitie meteen onder vuur genomen. Onder meer omdat de federale procureur ‘onder het enkel en rechtstreeks gezag van de minister van Justitie’ zou staan. Verwilghen heeft dat vorige week woensdag in de Kamer nog eens duidelijk gemaakt. Daarmee nemen hij en Fred Erdman (SP) – namens de regering? – een politiek en juridisch omstreden stelling in. Die wordt zowel door Geert Bourgeois (VU) als door Tony Van Parys (CVP) vanuit de oppositie aangevochten én wordt ook niet door alle leden van de regering verdedigd.
Toevallig dezelfde woensdag werd hun kritiek onderschreven door de Hoge Raad voor de Justitie. In zijn advies vreest de Hoge Raad immers dat ‘het structureel evenwicht tussen de uitvoerende en de rechterlijke macht zou kunnen worden aangetast ten nadele van de rechterlijke macht’ als de federale procureur onder het rechtstreekse politieke gezag van de minister van Justitie zou komen. De Hoge Raad verkiest daarom een federaal parket dat weliswaar toezicht uitoefent op de federale politie, maar voor de rest de huidige bevoegdheden van de nationale magistraat overneemt. De Hoge Raad vindt het net zoals het College van procureurs-generaal ook wenselijk dat ‘de federale procureur op een of andere wijze onder de controle van het College staat.’
