Vanaf eind februari biedt de Ierse lowcostmaatschappij Ryanair vluchten aan naar negen zuiderse bestemmingen vanaf Zaventem, vanaf 1 juli komt ook Ibiza erbij. De exploitant van de luchthaven lijkt allesbehalve ingenomen met de komst van de Ieren. Marc Descheemaecker, de nieuwe voorzitter van de raad van bestuur van Brussels Airport, zei op 23 december in De Ochtend op Radio 1: ‘Als Brussels Airlines wordt weggedrukt door Ryanair en Ryanair biedt geen vluchten aan naar Afrika, dan krijg je een verschraling van het aanbod. En dan gaan misschien al die reizigers via Parijs of via Frankfurt vliegen. Dan heb je een verschraling van de economie in België.’
Dat Descheemaecker niet enthousiast is over de plannen van de excentrieke, onberekenbare en provocerende Michael O’Leary, ceo van Ryanair, valt te begrijpen. Maar of zijn doemscenario steek houdt, is stof voor discussie. Experts wijzen erop dat Ryanair in Brussel met andere wapens en in andere omstandigheden strijdt dan in Charleroi. Professor Eddy Van de Voorde van het departement transport en ruimtelijke economie van de Universiteit Antwerpen: ‘Ryanair kan onmogelijk even scherpe prijzen aanbieden vanuit Brussel als vanuit Charleroi: de luchthaventaksen liggen er hoger en de langere taxi- en wachttijden van de vliegtuigen maken vliegen er duurder. Ryanair zal ongetwijfeld keihard onderhandelen om de luchthavenheffingen – die in Brussel zo’n 27 euro per passagier bedragen – omlaag te krijgen, en daar moet Brussels Airport vooral niet aan toegeven.’
Luchthavens halen hun inkomsten niet alleen uit luchthavenheffingen, maar ook uit de concessies voor winkels en restaurants. Voor die laatste is de komst van Ryanair geen cadeau, want lowcostreizigers zijn door de bank genomen geen big spenders. De reactie van Descheemaecker is dan ook begrijpelijk vanuit de micro-economie van de nationale luchthaven, maar macro-economisch klopt ze niet: ‘Ryanair genereert in Europa circa 80 miljoen passagiers per jaar, en die betekenen hoe dan ook een injectie voor de lokale economie’, zegt luchtvaartspecialist Luk De Wilde. ‘Andere luchthavens smeken Ryanair om te blijven.’
Dat de Afrikaconnecties van Zaventem en Brussels Airlines in het bijzonder zouden lijden onder de komst van Ryanair, doet specialisten de wenkbrauwen fronsen. Luk De Wilde en Eddy Van De Voorde vermoeden dat Descheemaecker vanuit zijn NMBS-achtergrond de dynamiek en de flexibiliteit van de luchtvaartsector onderschat. Van de Voorde: ‘Het is mogelijk dat Brussels Airlines onder druk komt te staan, maar dan moet het dynamisch reageren. Het kan met prijs en frequentie spelen. Bovendien heeft het zijn geschiedenis mee. Het finale resultaat hangt af van alle actoren. Zal Brussels Airport slaafs op de wensen van Ryanair ingaan? Zullen de concurrerende luchtvaartmaatschappijen hun prijs- en vluchtstrategie aanpassen? Wat er ook gebeurt, als de Afrikavluchten van Brussels Airlines wegvallen, zal een andere maatschappij in dat gat springen.’
Conclusie
Dat de komst van Ryanair voor een verschraling van het aantal (Afrika-)vluchten en bij uitbreiding voor een verschraling van de Belgische economie zal zorgen, achten de door ons ondervraagde experts onwaarschijnlijk. De Belgische consument kan alleen maar gebaat zijn bij meer concurrentie op de nationale luchthaven. Maar voor de micro-economie van Brussels Airport is de komst van Rynair mogelijk minder interessant. Daarom beoordeelt Knack de stelling als grotendeels onwaar.
GROTENDEELS ONWAAR
Jan Bosteels
‘De komst van Ryanair naar Brussel kan leiden tot een verschraling van de Belgische economie.’ Marc Descheemaecker van Brussels Airport op Radio 1
