Smoothiebars rijzen als paddenstoelen uit de grond, maar zijn die vers gemixte drankjes echt waardige ontbijtvervangers of gezonde tussendoortjes, zoals vaak wordt beweerd? ‘Niets is minder waar’, zo bericht VTM Nieuws. ‘Vruchtensappen en smoothies zijn even ongezond als frisdrank. Er zitten evenveel suikers in, en de goeie eigenschappen van fruit zoals vezels en vitamines gaan verloren bij het persen of mixen.’
Het nieuwsitem kwam er na een publicatie van de Amerikaanse wetenschappers Barry Popkin en George Bray in British Medical Journal, en verscheidene Vlaamse media namen het VTM-bericht over. Smoothies en fruitsappen zijn ‘het nieuwe gevaar’, claimen Popkin en Bray, omdat wie er (te) veel van drinkt een hoger risico loopt op zwaarlijvigheid en diabetes.
Maakt cola of vers geperst sinaasappelsap bij die zondagse brunch dan echt geen verschil?
In aantal calorieën niet, zo blijkt. Een glas cola (20 cl) telt 84 kcal, een smoothie 60 à 110 kcal en meer, afhankelijk van welke ingrediënten erin zitten. ‘Naar energiewaarde zijn cola en smoothies gelijk’, zegt voedingsonderzoeker Patrick Mullie (VUB). ‘Wat is fruitsap? Dat is het suiker uit fruit persen. Een glas cola bevat ongeveer evenveel suiker als sap van vier sinaasappels.’
De energiewaarde van een fruitdrankje met yoghurt en extra suikerstroop of honing, zoals je die vaak in de winkel vindt, overtreft ruimschoots die van cola. Een sapje op basis van gemixte groenten – de klassieker met rode biet, selder en appel, bijvoorbeeld – bevat minder suiker dan een smoothie van alleen maar fruit, maar grofweg is het eerste argument om smoothies op dezelfde lijn als frisdrank te zetten bevestigd. Als caloriebom zijn ze even groot, zeggen vier voedingsexperts.
Het tweede argument, dat vitaminen en vezels ‘verloren gaan bij het persen of mixen’, klopt maar gedeeltelijk. ‘Cola bevat nul vezels en nul vitaminen. In vers fruitsap of smoothies zitten die wel’, zegt diëtiste Silvia Beuls (UZ Antwerpen). ‘Tot tien keer minder vezels dan in een vers stuk fruit, maar toch. In fruitsap zit ook vitamine C. En een mineraal als kalium, dat bloeddrukverlagend werkt.’
Wie cola en fruitsap gelijkstelt, doet de waarheid dus wat geweld aan, maar de vraag is hoe relevant dat is. Smoothies en frisdrank op de apothekersweegschaal leggen, heeft immers alleen maar zin als je het totale voedingspatroon bekijkt. Want maken die ‘sporen van’ voedingsstoffen een verschil voor je gezondheid? ‘Nee’, betoogt Patrick Mullie. ‘We krijgen al genoeg vitamine C binnen. Als we een appel eten, is dat voldoende voor een hele dag. En die vezels, die zijn al wat gebroken. Ze hebben daardoor een veel kleiner verzadigingseffect dan dat van een volledig stuk fruit of groente, want ons lichaam herkent vloeibare calorieën niet als eten. Anders gezegd: smoothies hebben wel de energiewaarde van wat je erin draait, maar ze stillen je honger niet in dezelfde mate.’
‘De grote misvatting is dat veel mensen geloven dat alles wat plantaardig is, goed is’, zegt Theo Niewold, professor voeding en gezondheid aan de KU Leuven. ‘Hoe meer, hoe beter dan? Fout. Ik kan u vertellen: er zijn heel wat dikke vegetariërs.’
Conclusie
U kunt beter een stuk fruit eten. Smoothies teren op het imago van ‘natuurlijk’ en ‘vers’, maar qua calorieën zitten ze op hetzelfde niveau als cola. Maar omdat geprepareerde drankjes met fruit (en groenten) in tegenstelling tot frisdrank nog sporen van vezels en vitaminen bevatten, beoordeelt Knack de stelling dat smoothies en cola even ongezond zijn als grotendeels waar.
GROTENDEELS WAAR
Jan Jagers
‘Een smoothie is zo ongezond als cola’ VTM Nieuws, naar onderzoek van de University of North Carolina
