In oktober 2008 viel Fortis. Anderhalf jaar, 42 interviews en 2,35 miljoen euro kosten later zijn de Nederlandse Fortisexperts klaar met hun rapport.
Er was een tijd dat de Generale Maatschappij van België zowat synoniem was van discretie en beslotenheid. Als een zeldzame bezoeker al eens toegang kreeg tot het statige pand aan het Brusselse Warandepark, en daarbij zelfs de ruimte mocht aanschouwen waarin de halfgoden van de Société Générale hun beslissingen namen, dan was die vanzelfsprekend leeg. Na het verdwijnen van de Generale ging het gebouw over naar Fortis. En met het gebouw ook de verhevenheid en de discretie.
Maar Fortis ging op een haar na failliet en werd in oktober 2008 helemaal ontmanteld. In die omstandigheden verliest de discretie haar recht van bestaan. Het rapport dat de door de Amsterdamse rechtbank aangestelde deskundigen nu op tafel leggen, laat van de beslotenheid van de aan het Warandepark genomen beslissingen geen spaander heel. Op meticuleuze wijze brengen de experts in kaart, van dag tot dag, wat er tussen februari 2007 (aanloop van de overname van ABN Amro) en 10 oktober 2008 bij Fortis besproken, bedisseld en beslist werd. Over wat in raden van bestuur heen en weer gaat, krijgt het publiek doorgaans slechts abstracte en uitgepuurde samenvattingen te horen. Wie wil weten hoe het er heel concreet toegaat tussen de hoge pieten in de cenakels van de haute finance, hoeft nu maar te surfen naar de website van Ageas. It’s all there.
De conclusies die de experts uit de verzamelde informatie trekken, houdt wel een aantal verrassingen in. Voor veel waarnemers en gedupeerde beleggers is het vooral de megalomane overname van ABN Amro die Fortis de das omdeed. Nu behoorde het niet tot de opdracht van de experts om de oorzaak van de ondergang van Fortis aan te wijzen, maar de experts vonden toch geen reden tot kritiek op de manier waarop die overname voorbereid en beslist is, of op de prijs die ervoor betaald werd. Ook het financieringsplan was volgens hen in orde. Forse kritiek is er wel op het communicatiebeleid van Fortis. Hoe gevoelig Fortis was voor de Amerikaanse subprime-crisis, werd systematisch weggelaten uit de communicatie, zelfs toen er vers kapitaal moest worden opgehaald bij beleggers. Ook over de juiste toestand van de kapitaalpositie werden beleggers manifest onjuist geïnformeerd. Fortis beschikte bovendien over onvoldoende instrumenten om zijn liquiditeit te beheren en treuzelde veel te lang om daar iets aan te doen. Het zijn vooral Filip Dierckx, Jean-Paul Votron en Herman Verwilst die de meeste vegen uit de pan krijgen. Op voorzitter Maurice Lippens hebben de experts veel minder kritiek: hij heeft de meetings van de raad van bestuur altijd correct aangestuurd.
Het is aan de rechtbank in Amsterdam om op basis van het rapport nu de verantwoordelijkheden vast te stellen. De Vereniging van Effectenbezitters (VEB) vindt dat de rechtbank niet om het vaststellen van wanbeleid heen zal kunnen. Ook aandeelhoudersverdediger Deminor voelt zich door het rapport gesterkt. Analisten verwachten schadeclaims van honderden miljoenen euro’s.
Luc Baltussen
‘Vandaag presteren we economisch beter dan Wallonië, ja. Maar we zullen onze tenen moeten uitkuisen opdat dat morgen nog altijd zo zou zijn.’
Voorzitter van BAC en Optima en voormalig socialistisch minister Luc Van den Bossche, in Trends.
