De wereld kampt niet overal met een dalende nataliteit.

Het belang van Europa in de wereld verschrompelt. Het aandeel van de zogenaamd ontwikkelde landen op de totale wereldbevolking zakte van 30 procent in 1960 naar 19 procent in 2001. Toch zal de daling van het geboortecijfer zich ook elders doorzetten. In 2010 zal ongeveer twee derde van de wereldbevolking leven in landen die onder het evenwichtsniveau van twee kinderen per vrouw zitten. Het helpt natuurlijk voor de statistieken dat de Chinese reus daarbij is.

Her en der worden maatregelen genomen om die trend te counteren. In Zweden kunnen werkende vrouwen twee jaar thuis blijven als ze een kind gekregen hebben. De Fransen opteren voor extra premies vanaf een derde geboorte. Ze willen het aantal gezinnen met drie kinderen verdubbelen.

Steeds meer landen krijgen te maken met wat een demografische crisis heet. Want stilstaan heet achteruitgaan, en achteruitgaan wordt als een ramp gepresenteerd, hoewel de aarde kreunt onder de menselijke bevolkingsdruk. Misschien is de dalende nataliteit gewoon een automatische rem op de ongebreidelde aangroei van de wereldbevolking.

Vorig jaar kromp de Japanse bevolking voor het eerst sinds mensenheugenis, waarmee het land zich voegt bij andere economische reuzen, zoals Duitsland en Italië. In 2004 had de gemiddelde Japanse vrouw slechts 1,3 kinderen. Als er niets gebeurt, zal de Japanse bevolking over honderd jaar gehalveerd zijn.

Er zijn ook steeds minder Russen, maar om andere redenen. De Russische bevolking zou over vijftig jaar al gehalveerd kunnen zijn. Bij de Russen is het probleem vooral de stijgende sterfte als gevolg van armoede. De gemiddelde man wordt er amper 59 jaar.

In China doet de overheid verwoede pogingen om de groei onder controle te houden. Ze schuwt daarbij de drastische ingrepen niet, zoals het één-kind-per-gezinsbeleid. Tussen 1970 en 1979, toen mensen gestimuleerd, maar niet verplicht, werden om minder kinderen te krijgen, daalde het geboortecijfer van 5,9 naar 2,9 kinderen per vrouw. Na de verplichting volgde een extra daling naar 1,7 in 2004.

De verplichting heeft wel een afwijkende geslachtsverhouding met minder meisjes in de populatie opgeleverd, omdat nogal wat ouders een jongen willen en een meisje laten aborteren. Op termijn zou dat vrouwentekort nadelig kunnen zijn voor de bevolkingsontwikkeling. Nog op termijn zal India China inhalen als meestbevolkte land ter wereld.

De totale wereldbevolking blijft echter stijgen, vooral bij gratie van Afrika. In een straatarm land als Niger krijgen vrouwen gemiddeld nog altijd meer dan acht kinderen. En hoewel de sterfte er héél hoog ligt, is er een ruim batig saldo op de bevolkingsbalans. Met als gevolg dat op 19 december 2005 de wereldbevolking de kaap van 6,5 miljard mensen heeft gerond. Dat feit werd – gelukkig – niet gevierd.