De banken sussen hun aandeelhouders met communiqués. Over hun taaltechnologie-avontuur geen woord.

Directievoorzitter Dirk Bruneel van Artesia Banking Corporation (Bacob Bank) klaagt dat bankiers worden afgeschilderd als domoren die kredieten verschaffen zonder bankwaarborgen te vragen. De huisbankier van Lernout & Hauspie hoeft zich op dat vlak geen illusies te maken. Zijn cliënten hebben daar inderdaad vragen over, want zelf hebben ze het moeilijker om een lening los te krijgen.

In de lente van dit jaar leende een consortium van KBC Bank, Fortis Bank, Artesia, Deutsche Bank en Dresdner Bank voor ongeveer twintig miljard frank aan de Ieperse taaltechnoloog. Die lening diende vooral om de Amerikaanse overnames te financieren. Dat fortuin is echter niet door zakelijke waarborgen gedekt, zoals de oude bankleer het voorschrijft. Lernout & Hauspie heeft geen gebouwen of andere activa in pand te geven en computersoftware voor de toekomst is per definitie ook alleen in die toekomst geld waard. Maar op Nasdaq en Easdaq behaalt de koers van hun aandeel records.

Een gepensioneerd topbankier gelooft zijn oren niet. De hebzucht op de beurzen heeft de banken aangetast. Ze vergapen zich op de zogenaamd florissante toekomst van de informatietechnologiebedrijven, waarvan de meeste vandaag nog geen winst hebben geboekt. Gedegen bankiers lopen nu achter het snelle geld aan. Ze nemen daartoe nooit geziene risico’s en hollen een steeds hogere opbrengst van het eigen kapitaal achterna. Het volstaat echter dat de koers naar beneden tuimelt of een concurrent betere taaltechnologie op de markt brengt – Lernout & Hauspie is niet alleen op de wereld – en de banken staan in hun hemd. Dat is nu het geval. Ieper en de Amerikaanse dochters kunnen hun schulden niet afbetalen. De kas is leeg.

Vragen over Lernout & Hauspie zijn in het bankmilieu onfatsoenlijk. Een hardrijder vertelt ook niet waarom hij tegen de vangrail crasht. Niettemin, waarom onderschatten de banken in het voorjaar het feit dat de technologie-aandelen over hun hoogtepunt heen leken te zijn? Waarom minimaliseerden bankspecialisten in augustus het Korea-alarm van The Wall Street Journal? Een analistenteam van KBC kon er niet ontdekken wat een eenzame redacteur wel opspoorde. Fortis is in Azië stevig ingepoot met honderden medewerkers en weet hoe ze in Seoul en Singapore zaken doen. De banken draaien in alle onderdelen van de taalgroep mee, maar blijkbaar zorgde een ongewoon cijfer nooit voor enig alarm.

Geen van de bankiers wil vandaag iets over de vaak roekeloze financiering van de nieuwe economie vertellen. Evenmin vinden zij het gepast om uit te leggen waarom de eigenaar van een meubelbedrijfje zijn huis en dat van zijn schoonouders moet hypothekeren om geld voor nieuwe machines te kunnen lenen, terwijl een jonge dotcommer snel langs de kassa passeert. Zelfs bij de Belgische Vereniging van Banken geven ze niet thuis.

IEDEREEN BEDOT

De bankiers zijn zenuwachtig. Directievoorzitter Remi Vermeiren van KBC voelt zich door Lernout & Hauspie ‘gepakt’. Volgens Dirk Bruneel blijkt na een dag zonder nieuws, dat er slecht nieuws is achtergehouden. Fouten en onregelmatigheden in de cijfers komen ze bij een cliënt met een megaschuld niet vaak tegen. Bij de vijf betrokken banken is Lernout & Hauspie niet langer een kredietdossier, maar een heet hangijzer voor het voltallig directiecomité.

Deutscher Bank en Dresdner Bank zijn kleinere schuldeisers. Artesia zit voor een twee miljard frank in het consortiumkrediet, maar torst nog het miljard van de Bastiaens-lening en financiert de bouw van de campus in Ieper, die nu stilligt. De coöperatieve bank van de christelijke arbeidersbeweging is voor zo’n zeven miljard frank bij de crisis betrokken. Veel geld, maar ‘peetvader’ Hubert Detremmerie zetelt dan ook in de raad van bestuur van Lernout & Hauspie Speech Products.

De KBC Bank meldt dat zijn bruto kredietrisico 7,2 miljard frank bedraagt. Maar zelfs als het krediet volledig verloren gaat, is het verlies kleiner, wegens fiscale aftrekbaarheid. KBC legt voorzieningen aan, maar verduidelijkt dat die geen aanzienlijke impact op de winst zullen hebben – hij rekent met een winststijging van twintig procent. Bij Fortis Bank zijn er in het derde kwartaal al voorzieningen voor mogelijk verlies geboekt. Daar ligt 5,8 miljard frank in de weegschaal.

Meestal geven de banken geen uitleg bij individuele kredietdossiers. Dat ze dat nu wél doen, heeft volgens hen met de uitzonderlijke ontwikkelingen bij Lernout & Hauspie te maken. Hun mededelingen bevatten geen nieuws, alles is bekend. De banken willen op die manier alleen hun eigen aandeelhouders geruststellen. Een dergelijk groot kredietrisico zou de beurs wel eens zenuwachtig kunnen maken en de bankaandelen omlaag kunnen drukken. Dat is dus niet gebeurd.

Het geduld van het bankconsortium met Lernout & Hauspie is niet op. Zij stelden hun kredieten onmiddellijk opeisbaar. Daar hebben ze ernstige redenen voor: gesjoemel met de cijfers, opeenvolgende winstwaarschuwingen, onderzoek door de beursautoriteiten, louche affaires in Korea, een vernieuwde raad van bestuur en een nieuw management. Maar ze sturen geen deurwaarders naar Ieper. Ze willen het faillissement van de groep immers niet omdat ze dan alles zouden verliezen. Het consortium is het gerechtelijk akkoord genegen. Dat biedt hen de mogelijkheid om op langere termijn een stuk van hun leningen te recupereren.

De bankiers mogen dan vinden dat Lernout & Hauspie hen bedot heeft. Veel LHSP-aandeelhouders voelen zich op hun beurt door de banken bedot. Terwijl het gangreen sinds afgelopen zomer in Ieper woekert, blijven de beursanalisten van de banken gematigd optimistisch over het koersverloop. In de bankkantoren heet het Ieperse papier een koopje, zo goedkoop dat het alleen maar snel duurder kan worden. Geen lid van de bankgemeenschap dat daar een woord commentaar op heeft.

G.D.