Op de bijzondere top in Brussel ter bestrijding van de recessie worden nauwelijks concrete maatregelen genomen.
‘De Franse landbouw redden: nee, dat is geen protectionisme. De Franse banken redden: dat is geen protectio-nisme. Europese bedrijven redden als Renault of PSA: dat is geen protectionisme.’ De mantra van de Franse president Nicolas Sarkozy vond weinig gehoor op de bijzondere top – de eerste van drie – die de Europese Unie zondag hield om de gevolgen van de kredietcrisis en de recessie in te dijken. ‘Narkozy’, prevelde een hoge ambtenaar. De Europese Commissie en zelfs Sarkozy’s objectieve bondgenoot Duitsland tonen zich steeds minder opgezet met zijn onverhulde nationalisme.
Bondskanselier Angela Merkel hield zich gedeisd. Ook zij moest zich in bochten wringen om de openlijke staatssteun aan de Duitse auto-industrie verkocht te krijgen als een geoorloofd middel in de strijd tegen de wereldwijde crisis. Merkel haakte de financiële injecties vast aan de noodzaak om milieuvriendelijker wagens te maken (wat de grote Duitse autobouwers tot nog toe hooghartig hebben nagelaten), en aan de ‘vanzelfsprekende’ samenwerking met EU-lidstaten waar de Duitse automerken filialen hebben. Zoals België.
Eerste minister Herman Van Rompuy schoof Merkel nog een brief toe (want door vliegtuigpech was Merkel te laat voor een gesprek onder vier ogen), waarin de Belgische regering alle diplomatieke – géén financiële – steun toezegde aan het voorstel van de Vlaamse regering om bij een verzelfstandiging van Opel samen met de vier betrokken Duitse Länder een gezamenlijk plan uit te werken. Dat moet de Europese auto-industrie en vele arbeidsplaatsen redden.
Dat is ook nodig, want in januari daalde de autoverkoop met 27 procent, die van vrachtwagens zelfs met 35 procent. De industrietak stelt in de Unie 12 miljoen mensen tewerk, en nog veel meer bij de toeleveraars. Hij moet dringend aan het zuurstofapparaat. In dat licht had Sarkozy handig zijn steunpakket van 7,8 miljard euro voor Renault en PSA (Peugeot-Citroën) willen doorsluizen. Hij wou helaas de steun koppelen aan de belofte om geen fabrieken te sluiten in eigen land en niet ’te verhuizen naar Tsjechië of zo’. Een mep op de neus van huidig Europees voorzitter Mirek Topolanek. Sarkozy moest daarna plat op de buik. Zijn staatssecretaris voor Indus-trie Luc Chatel verzekerde de Commissie dat de vermelde belofte geschrapt was.
Topolanek zelf gaf blijk van staatsmanschap. Op de voorafgaande vergadering van negen Oost-Europese landen in de Poolse ambassade kelderde hij meteen een paniekplan van Hongarije om een speciaal noodfonds van 190 miljard euro aan te leggen. Dat geld moest de zwakkere landen in het Oosten bijtrekken. ‘Geen nieuwe scheidingslijnen, noord-zuid of oost-west’, aldus Tsjechië. ‘Elk land moet zijn eigen aanpak uitwerken binnen de grenzen die de Europese Commissie heeft aangegeven.’ Van Rompuy volgde die lijn: ‘De Commissie laat ruimte tot 3,5 procent van het bbp gespreid over twee jaar voor overheidssteun. Die moet gericht, tijdelijk en oordeelkundig zijn.’ Daar had Hongarije geen boodschap aan, want na Letland dreigt het als tweede EU-lidstaat compleet failliet te gaan. Wel kreeg het de toezegging dat moederbanken hun filialen niet mogen kortwieken. Hun staatssteun mag de vrije mededinging niet verstoren. Van Rompuy begreep die zorg: ‘Oost-Europa heeft zelf geen staatsbanken.’ Toetreding tot de eurozone wordt evenwel niet eenvoudiger. De strenge criteria blijven behouden.
De reacties op de top zijn allesbehalve mild: ‘veel geblaat, weinig wol’. Ook al verdedigde Van Rompuy met verve dat Europa niet zo slecht op de crisis heeft ge-reageerd. ‘Het is een kwestie van herstel van vertrouwen. De mensen moeten weer kopen, niet sparen. De cijfers liegen niet: de koopkracht van gezinnen is met 2 procent gestegen.’ Maar Eurochambres, dat 19 miljoen bedrijven in de EU overkoepelt, doet erg zuur: ‘Politiek theater zonder inhoud. Geen enkele concrete maatregel. Een zorgwekkend gebrek aan coördinatie tussen de 27.’
Dat laatste is alweer doorgeschoven naar de Ecofinraad van april. Uitzweten lijkt de enige remedie.
Lukas De Vos
