In ons land wordt ook onderzoek gedaan naar genetische kankergenezing.

Naast het fundamenteel academisch onderzoek inzake gentherapie worden in ons land ook klinische experimenten gedaan om de efficiëntie van een methode en de veiligheid ervan voor de ‘gebruiker’ te testen op patiënten. Dit gaat om werk uitgevoerd op vraag van internationale farmaceutische bedrijven, die daarvoor meestal centra uit de hele wereld mobiliseren.

De Sectie Bioveiligheid en Biotechnologie van het Wetenschappelijk Instituut voor de Volksgezondheid (WIV) heeft tussen 1996 en 2002 na onderzoek de toestemming gegeven voor het uitvoeren van veertien klinische proeven – één aanvraag zit nog in de pijplijn. België is de enige lidstaat van de Europese Unie die alle proeven openbaar maakt: de lijst is te vinden op de website van het WIV (www.biosafety.be).

Het betreft allemaal onderzoek naar diverse soorten kanker. Verschillende virussen worden gebruikt om de genetische informatie over een kankerbestrijdend middel in het lichaam van patiënten te brengen. In vele gevallen wordt het middel in de tumor zelf ingespoten, maar soms ook gewoon onder de huid of in een spier.

Momenteel lopen nog slechts drie studies. Van de andere werd een niet bekend aantal niet gestart, andere werden stopgezet wegens problemen met de rekrutering van patiënten. Van de resultaten is niet veel bekend – die worden ‘gepoold’ en verwerkt door het bedrijf dat de studie betaalt.

Immunoloog Kris Thielemans van de Vrije Universiteit Brussel is niet onverdeeld enthousiast over deze proeven: ‘Er is hier weinig creativiteit of inventiviteit van de universitaire artsen in het spel. Ze zijn gewoon uitvoerders via de Belgische patiëntenpopulatie van iets wat een farmaceutisch bedrijf vraagt. Met gentherapie heeft dat niet altijd veel te maken. Ik vind het zelfs storend dat sommige studies worden uitgevoerd door kankerdeskundigen die nooit eerder met een virus hebben gewerkt – toch cruciaal in gentherapie.’

Anderzijds maakt Thielemans zich wel zorgen over een ontwikkeling die het klinisch onderzoek in ons land op termijn zou kunnen hypothekeren: ‘In België kan iedereen zowat alles behandelen. Vele kankerpatiënten komen niet in grote klinieken terecht, omdat ze door een privéspecialist of zelfs door een huisarts worden gevolgd. Daarmee begeven we ons op glad ijs, want er is te weinig doorstroming van kankerpatiënten naar de centra waar klinische studies gedaan kunnen worden. Misschien zal ons land op termijn niet meer voor klinische proeven worden geselecteerd, omdat de studies te lang aanslepen wegens de gebrekkige doorstroming van patiënten.’

Thielemans zelf lag in 2001 met enkele collega’s aan de basis van BruCells: een biotechnologiebedrijf, gespecialiseerd in de ontwikkeling van ‘vaccins’ tegen kanker. ‘Ook dit is niet echt gentherapie, hoewel we werken met genetisch gemodificeerde cellen. We passen het genetisch materiaal van dendritische cellen van een patiënt zo aan dat zijn weerstand tegen kanker verhoogt. We gebruiken de boodschappermolecule RNA als vehikel om de nieuwe informatie in de lichaamseigen cellen te brengen, wat uiterst veilig is. Momenteel testen we het principe op enkele patiënten met huidkanker. Het is echter nog te vroeg om iets over de resultaten te zeggen, behalve dat de patiënten deze experimentele therapie goed verdragen.’

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content