Knack en Gordon Brown waarschuwen Iranvoor de laatste maal!

Het zal in 1975 zijn geweest. De sjah van Iran zat nog stevig op zijn pauwentroon toen de jonge Nederlandse reisschrijver Cees Nooteboom in zijn boek Een avond in Isfahan beschreef hoe hij als ongelovige hond in de Heilige Stad Qom door een mollah bespuwd werd. ‘Die klodder spuug was voor mij een eyeopener’, zei Nooteboom achteraf. ‘Ik begreep toen dat de omwenteling in Iran niet teweeggebracht zou worden door linkse of liberale krachten, maar door fanatieke moslims.’

In de buurt van Qom, zo weten we sinds vorige week, bouwt de Iraanse Islamitische Republiek een tweede uraniumverrijkingsfabriek. Voor vreedzame doeleinden, haastte president Mahmoud Ahmadinejad zich eraan toe te voegen. Maar het is de voorbije jaren niet eenvoudig gebleken Ahmadinejad op een waarheid te betrappen en de wereldgemeenschap interpreteerde zijn woorden zoals ze bedoeld waren: als een klodder spuug. Op de economische top van de G20-landen in Pittsburgh rolden de westerse leiders met hun spierballen. ‘Het wordt hoog tijd’, zei de Britse premier Gordon Brown ‘dat we een streep in het zand trekken’: tot hier en nietverder.

Het concrete bewijs dat Iran aan een kernwapenprogramma werkt, is daarmee nog niet geleverd. Westerse inlichtingendiensten waren al langer op de hoogte van het bestaan van de installatie in Qom, maar de Amerikaanse president Barack Obama wilde eerst ‘zekerheid’ over de bedoelingen van Iran – hij wil de fout van zijn voorganger niet herhalen, die de CIA op zijn woord geloofde toen die Irak beschuldigde van het bezit van massavernietigingswapens. De Amerikaanse neoconservatieven uit de omgeving van de voormalige vicepresident Dick Cheney en de haviken in het kabinet van de Israëlische premier Benjamin Netanyahu triomferen intussen: we told you so!

Maar hoe trek je een ‘streep in het zand’? En vooral: hoe vermijd je dat die door het eerste zuchtje woestijnwind weer wordt uitgewist? Zo gek veel mogelijkheden zijn er niet. Er is natuurlijk de militaire optie: een Is-raëlische luchtaanval op de Iraanse nucleaire installaties. Maar dan staat het hele Midden-Oosten in lichterlaaie. Een Amerikaanse invasie is al helemaal ondenkbaar, want de VS hebben hun handen nog altijd meer dan vol in Irak en Afghanistan.

Een regimewissel in Iran? Het is nog maar de vraag of dat veel verschil zou uitmaken. Ook oppositieleider Mir Hossein Mousavi houdt vast aan het Iraanse atoomprogramma. Economische sancties dan? Voor het eerst lijkt ook Rusland bereid die te steunen – een tegenprestatie voor de Amerikaanse beslissing om af te zien van de bouw van een raketschild in Tsjechië en Polen. Maar de kans blijft groot dat China in de Veiligheidsraad zijn veto zal uitspreken.

De enige weg die openblijft, is dus die van de dialoog. Deze week, op1 oktober, beginnen in Genève de onderhandelingen tussen Iran en de ‘5+1 groep’ (de vijf permanente leden van de Veiligheidsraad plus Duitsland). Om Iran tot toegevingen te dwingen, zal er iets tegenover moeten staan. En dat is een pijnlijk dilemma, want hoe kun je Iran tegemoetkomen zonder de positie van het corrupte, brutale regime van Ahmadinejadte versterken?

BLOG! Reageer op blogs.knack.be/wereld

door Piet Piryns

Om Iran tot toegevingen te dwingen, zal er iets tegenover moeten staan. En dat is een pijnlijk dilemma.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content