Voor Tumult van de Amerikaan David Rabe hebben Het Toneelhuis en Theater Zuidpool de krachten gebundeld. Dat levert een prettig gestoorde voorstelling op, al heeft de auteur wat meer in zijn mars.
Rabe (59) begon vroeg te schrijven en richtte ooit met medestudenten een zoveelste toneelgroepje op. Hij studeerde theaterwetenschappen maar koos in 1965 voor de oorlog in Vietnam. Als verpleger schrok hij van de onbewogen manier waarop jonge soldaten reageerden op de bombardementen en op de dood van hun makkers. Oorlog was sport.
Deze ervaringen verwerkte hij in drie Vietnamstukken (1971-1976) en meteen telde hij mee in het peloton van de Amerikaanse politiek-geëngageerde schrijvers.
Na Vietnam duikt Rabe de jungle van Hollywood in. Ook een slachtveld en ook weer doden. Rivaliteit, commercialiteit, seks, alcohol, drugs maken mislukkelingen die niet zelden zelfdoders zijn. Dit is het uitgangspunt voor Tumult uit 1984. En dit keer schrijft Rabe niet uit verontwaardiging, maar uit sarcasme. Tumult is een satire, een spel van saters, wellustelingen, die zich met volle overgave in geestelijke leegte te pletter storten. Een absurde komedie, zoals ook regisseur Tom Van Bauwel ze begrijpt. Hij legt vooral de nadruk op de verbale virtuositeit, daarin geholpen door de dynamische vertaling van Paul Mennes. Het decor (Saskia Louwaard) is een combinatie van kale artiestenloges, koelruimtes en kleedkamertjes in een psychiatrische inrichting. Alles is klinisch wit en wordt nog eens extra in fel wit licht gezet. Een overbelichting haast van het labyrint van de Hollywoodse droomfabriek, waar de spelers eigenlijk in almaar mindere mate naar verwijzen. Er wordt meestal vóór het decor gespeeld, want Tumult verbergt ook een aantal cabaretelementen.
In een hitsig spel geven de heren elkaar hints voor een volgend schuin avontuurtje met één van de drie dametjes, die zich gewillig laten versieren maar in tegenstelling tot hun zogezegde veroveraars niet echt losers zijn.
Anne Denolf, Katrien Vandendries en Tania Kloek zetten vooral typetjes neer, mooi volgehouden en bepaald geestig, maar het blijven types. Voor het meer gestoffeerde cabareteske amusement zorgen Carl Ridders, Hans Van Cauwenberghe, Michael Pas en Gert Lahousse, zonder het drama echter te onthullen dat achter de verregaande geschiftheid zit. De dood van één van hen en de pijn van de grimas daarbij, blijft grotendeels in de woorden hangen.
Tot 6/11 in Cinema Tokio, Verlatstraat, Antwerpen. Daarna op reis. Info: 03/224.88.44 (Toneelhuis).
Roger Arteel
