Kwestie van de trein niet helemaal te missen, liet Marc Verwilghen vorig weekend toch al even in zijn lang aangekondigde veiligheidsplan kijken. Anderen zijn de VLD intussen namelijk voor: in de voorbije week presenteerden drie partijen hun ideeën op dat vlak. Daarmee is de toon gezet, de verkiezingscampagne heeft haar onderwerp gevonden.
Dat kan op het eerste gezicht vreemd lijken, omdat cijfers aantonen dat de onveiligheid in Vlaanderen recent objectief niet is toegenomen. Daar gaat het dan ook niet om, cijfers vertellen niet alles. Het complexe, subjectieve gevoel blijft overheersen, dat de overheid te weinig doet om de mensen te beschermen. En dat zet die er in een aantal gevallen blijkbaar toe aan om de kaart van extreem-rechts te trekken. In de zin van: het zal ze verdorie allemaal leren!
Op het moment dat het Vlaams Parlement vorige week zijn hoogmis over de staatshervorming opvoerde, kondigde het stadsbestuur van Mechelen een merkwaardig initiatief aan. Ze willen daar, samengevat, een soort tuchthuis inrichten dat tegelijk een school is en waar moeilijke migrantenjongeren kunnen worden opgesloten en opgevoed. Er zijn in Mechelen inderdaad grote problemen met een harde kern van jonge Marokkanen met wie niemand zich raad weet – de ouders nog het minst van allemaal.
Het idee, zoals het werd geformuleerd, kan eigenlijk niet. Het is niet aan de lokale overheid om in instellingen te voorzien, waar mensen van hun vrijheid worden beroofd. Want daar komt het tenslotte toch op neer. Bovendien is het voorstel wellicht in strijd met de bestaande wetten op de bestrijding van het racisme.
Toch bevat die roep om hulp uit Mechelen een boodschap, die maar beter begrepen wordt. Jonge migranten zijn niet altijd het hele probleem, maar ze zijn er hier en daar wel een deel van. Een verraste justitieminister Tony Van Parys wees het initiatief niet meteen van de hand. Gemeenschapsminister voor Welzijn Luc Martens liet zijn interesse blijken. De tendens om het touw strakker aan te halen, leeft niet alleen bij ons. Hij is ook in Nederland zichtbaar, en zeker in Duitsland waar jonge Turkse boefjes tegenwoordig zonder pardon op het vliegtuig naar Istanbul worden gezet.
Ook uit de alsnog voorgestelde veiligheidsplannen komt naar voren dat de gedachte veld wint dat wat er misgaat, moet worden aangepakt waar het zich voordoet. En dan gaat het niet alleen om kleine of grote straatcriminaliteit. Binnenlandminister Luc Van den Bossche heeft een wetsontwerp klaar om steden en gemeenten zelf te laten optreden tegen bepaalde vormen van hinderlijk gedrag. Bijvoorbeeld geluidsoverlast, sluikstorten en vandalisme zullen kunnen worden beboet, zonder de trage en lange omweg langs het gerecht – waar dat soort overtredingen doorgaans toch wordt geseponeerd.
Het plaatst lokale overheden voor hun verantwoordelijkheid. Er zijn bij ons steden waar de mensen nog nauwelijks weten hoe prettig het is om door straten te lopen waarvan de stoepen fatsoenlijk onderhouden zijn. Of dat in het parkje op het plein om de hoek niet alle banken al jaren zijn stukgeslagen, verrot en verroest.
De kreet dat er meer blauw op straat moet, is door gebruik versleten. Er spreekt trouwens een soort demagogie uit die nog nooit iets heeft opgelost. Maar het lijdt geen twijfel dat er volk op pad moet om toe te zien, te begeleiden, te bemiddelen en desnoods op te treden. Dat zal inderdaad geld kosten, en moeite. De modernisering van justitie liep in de jaren tachtig vast op een budgettaire halsstarrigheid, waarvoor de rekening naderhand is gepresenteerd. Waar zijn trouwens al die miljarden voor de zogenaamde veiligheidscontracten gebleven?
De anders altijd zo bedaagde SP-voorzitter Fred Erdman opperde tijdens een bijeenkomst van Europese socialisten dat een wijziging van de kieswet het Vlaams Blok uit het parlement kan houden. Met het Franse systeem of het Engelse meerderheidsstelsel zou het Blok nauwelijks een zetel halen, denkt hij. Het zou tegelijk ook zijn eigen fractie een stuk kleiner maken en, zeg maar, Agalev en de Volksunie simpel wegvegen. Het Blok verdwijnt niet door het bestaan ervan te ontkennen. In Antwerpen, bijvoorbeeld, waar Erdman woont, zouden ze dat nog het beste moeten weten. Babbels hebben ze daar in dat monsterbestuur genoeg, maar ze zouden misschien eens iets kunnen doen.
Hubert van Humbeeck