De Europese Unie is bezig met het ontwikkelen van een rigoureus beleid om illegale vluchtelingen en afgewezen asielzoekers te verwijderen. De geschiedenis leert ons evenwel dat, als een of meerdere staten overgaan tot het systematisch en georganiseerd deporteren van groepen mensen, er is iets grondig fout is.

Het Italiaanse EU-voorzitterschap heeft een voorstel klaar om mensen uit ‘derde landen’ (niet-EU dus) te verwijderen. Dat kan gebeuren per openbaar vervoer, zoals bussen en treinen, maar ook met anonieme politievoertuigen. De politie zou in burgerkledij opereren, niet gewapend zijn, maar tijdens het transport doorheen het Europese grondgebied wel elk ‘legitiem middel’ mogen gebruiken om te voorkomen dat de vluchtelingen ontsnappen. De operaties zouden 36 uur mogen duren en de lidstaat die deporteert, moet de lidstaten waar het vluchtelingentransport passeert twee dagen van tevoren informeren, tenzij ze een overeenkomst hebben. Dan volstaat een ‘notificatie’, een kattebelletje zeg maar.

De politie van de lidstaat die wordt doorkruist, mag volgens het voorstel ook alle middelen inzetten om ontsnapping te voorkomen. De transporten zouden door private bedrijven mogen worden georganiseerd. En als er voldoende af te voeren vluchtelingen zijn en de afstand ver genoeg is, kan ‘Air Europa’ wordt ingezet om de vluchtelingen zo ‘efficiënt mogelijk’, weg te brengen.

De Britse organisatie Statewatch, die het Italiaanse voorstel onderschepte, stelt hierbij een aantal vragen: ‘Gaan we aan hun stoel vastgeketende mensen zien in publieke treinen, of misschien treinen met ‘veewagons’, richting oosten, ons herinnerend aan een andere tijd? Hoe veilig zijn migranten die in anonieme politiewagens worden getransporteerd en die op een bepaald moment zouden protesteren? Zullen we ooit weten wat hen is overkomen als zij niet op de plaats van bestemming aankomen?’

Als het Italiaanse voorstel, dat volgende maand ter tafel komt, wordt aangenomen, wordt het bindend voor elke EU-lidstaat. Het zou ook onze regering handig uitkomen om zich achter Europese regelgeving te kunnen verschuilen om Afghanen manu militari te verwijderen.

Nee, natuurlijk kan Europa niet iedereen herbergen. Maar elk vluchtelingenbeleid dat alleen is gebaseerd op het ontmoedigen en verwijderen van vluchtelingen, het ondergraven van het recht op asiel en het optrekken van de vesting van Fort Europa, is gedoemd te mislukken. Het zal de winsten voor mensensmokkelaars verhogen, want Europa zal er alleen maar ‘aantrekkelijker’ door worden. En mensen in totaal uitzichtloze oorden – daar zijn er meer van dan vakantieparadijzen – zullen blijven proberen.

Bij ongewijzigd inzicht van Europese leiders, zal de situatie dus escaleren. En voor we het weten kijken we ’s avonds op het televisienieuws naar beelden van Europese grensbewakers die vanaf de rots Gibraltar naar bootvluchtelingen terugschieten. Overdreven? In naam der menselijkheid, laat het ons hopen.

Hans van Scharen

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content