Staatssecretaris voor Armoedebestrijding Frédéric Laloux, al weken de wrijfpaal van de landelijke media, diende afgelopen zaterdag zijn ontslag in. Een nobel gebaar van de Waalse PS’er, dat door de rest van de federale regering dient te worden nagevolgd. Immers, een maandlang al drijven de 15 ministers en 7 staatssecretarissen van de federale regering als vleugellamme eenden op het water.
Leterme I is een regering die niemand wilde, zelfs niet de partijen die er vandaag deel van uitmaken. Het politieke samenraapsel dat zich als bewindsploeg aandient heeft eigenlijk geen programma en gebruikt als enige richtsnoer een begroting die volgens de internationaal gereputeerde econoom Paul De Grauwe ‘niet eens het papier waard is waarop ze gedrukt staat’. Zelfs Kamerfractieleider Bart Tommelein van Open VLD vindt deze regering ‘visie en richting missen’.
Verderop in het blad tonen de ziekenfondsleiders Guy Peeters en Marc Justaert zich heel beleefd, maar dat hun vertrouwen in de daadkracht van deze regering uiterst beperkt is, mag wel duidelijk zijn.
De financiële manoeuvreerruimte van de federale regering is vrijwel onbestaande. Een geloofwaardige federale begroting opstellen zonder financiële injecties vanuit Vlaanderen, is onmogelijk. Zoals het onderhand ook voor de wanhopige CD&V-top duidelijk wordt dat een sluitende begroting geheel afhankelijk is van de totstandkoming van een ernstige staatshervorming. Maar dat die staatshervorming ooit op de sporen raakt, laat staan voor 15 juli, is bijzonder twijfelachtig.
Een plan B voor een staatshervorming is kennelijk niet voorhanden. Op de ministers van Institutionele Hervormingen, zowel Didier Reynders als zijn Vlaamse evenknie Jo Vandeurzen, hoeft niet te worden gerekend. Die hebben al te kennen gegeven dat zij geen enkel initiatief zullen nemen.
Er zal in het beste geval wat worden gemorreld aan het arbeidsmarktbeleid. De premier en zijn omgeving trachten zelfs de voorstellen van minister van Werk Joëlle Milquet voor een premie voor mobiele werklozen al als een verregaande vorm van responsabilisering van de deelgebieden voor te stellen – en bijgevolg als een belangrijke staatshervorming door de strot van zijn partij en kartelpartner N-VA te rammen.
Het is nog maar de vraag of N-VA-voorzitter Bart De Wever er de komende weken in slaagt zijn intussen echt ongeduldige achterban in het gelid te houden. Als N-VA het vertrouwen in Leterme I opzegt en zodoende het kartel met de Vlaamse christendemocraten opblaast, zit de federale regering zonder Vlaamse meerderheid.
Samen met het uitblijven van een definitieve splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde dreigt dat de opdracht van Vlaams minister-president Kris Peeters om CD&V met enig succes naar de regionale verkiezingen te leiden, vrijwel onmogelijk te maken.
Daarom werden de voorbije weken de Vlaamse socialisten meermaals discreet door CD&V-bonzen gepolst om, zo nodig, de plaats van N-VA in te nemen. Maar die hebben daar, tot nog toe, feestelijk voor bedankt.
Door het immobilisme van Leterme I dreigt op het federale bestuursniveau een machtsvacuüm te ontstaan dat op korte termijn verwoestend is voor de Belgische samenhang.
Die vrees leeft ook aan Franstalige kant en verklaart het voornemen van de Waalse en Brusselse minister-presidenten Rudy Demotte en Charles Picqué, beiden van PS-huize, om een Waals-Brusselse federatie op te richten.
In de tekst die Demotte en Picqué afgelopen week verspreidden, staat het duidelijk: ‘Enkel een federaal België, dat steunt op drie sterke en gelijkwaardige gewesten (wat Brussel niet is) kan leiden tot een volwassen institutioneel evenwicht waarin iedereen zich kan vinden.’
Een federatie tussen Wallonië en Brussel, twee gewesten met zowel op economisch als op financieel gebied structurele problemen, mag dan niet meteen een bedreiging zijn voor Vlaanderen, het project illustreert wel hoe in Wallonië en Brussel en binnen een partij als de PS over de broze toekomst van het federale koninkrijk wordt gedacht. De PS wil alvast voorbereid zijn op de dag dat de Vlamingen het tapijt onder de Belgische constructie vandaan trekken.
Midden mei reist Vlaams minister-president Kris Peeters naar Namen, voor een bezoek aan collega Rudy Demotte, de nieuwe sterke man van de PS.
Geen geschikter moment om het gesprek van gemeenschap tot gemeenschap in te luiden.
door Rik Van Cauwelaert
