INFO : De auteur is natuurkundige.
Sinds het midden van de jaren zestig waait een progressieve wind over Europa. Oude gezagsstructuren zijn doorbroken, de seksuele moraal werd omgegooid, het individu is geëmancipeerd. De evolutie is bijna een halve eeuw bezig en wordt vandaag nog altijd voortgezet door mensen die zich ook nog altijd progressief noemen. In wezen is het doortrekken van een lijn natuurlijk conservatief.
Wat is conservatief? Wat is progressief? Wie nu zou opkomen voor meer moederschap, meer huwelijkstrouw of wat minder libertinisme zou even radicaal breken met een gevestigd levenspatroon als de generatie van mei ’68 durfde met de tradities van toen. Zou een dergelijke nieuwe revolutie niet nodig zijn? Hoe oud en levensmoe ziet Europa er na veertig jaar progressiviteit niet uit. De bevolkingspiramide staat op zijn kop, depressiviteit heeft epidemische vormen aangenomen, zelfmoord is de belangrijkste doodsoorzaak van jonge volwassenen geworden. De levensdorst wordt duidelijk niet gelest door de cocktail van de voorbije halve eeuw. Ander voedsel is nodig. Ouder, krachtiger voedsel. Maar progressieve mensen lusten de oude waarden niet. Wie nu wil vernieuwen, zal ervaren dat hij conservatief wordt genoemd.
Zijn er nog conservatieven? Het valt op dat geen enkele politieke partij in dit land het stempel wil dragen. Toch voelt en denkt een groot deel van de bevolking ongetwijfeld ‘conservatief’. Veel jongeren bijvoorbeeld. Ik stond onlangs in Rome tussen de drie miljoen, hoofdzakelijk jonge mensen die afscheid namen van een dierbare leider, paus Johannes Paulus II, grote verdediger van conservatieve waarden. Enkele dagen later juichten nog eens honderdduizenden zijn ‘oerconservatieve’ opvolger toe. Het overgrote deel van de massa bestond alweer uit jonge mensen. Terug in eigen land verbaasde het me niet eens dat de media hier het enthousiasme van de jongeren wegredeneerden of weglachten. ‘Die zijn naar Rome gestuurd door enkele conservatieve organisaties’ wist een progressieve priester die te gast was bij TerZake van de VRT. ‘Armen van geest’, begreep een cartoonist van een van onze kwaliteitskranten. Het was niet anders te verwachten. Als voor de opiniemakers vaststaat uit welke richting de wind moet waaien, kunnen zij de nieuwe bries niet voelen.
Er is nood aan zelfkritiek. Een samenleving waarin elke dag jonge mensen de hand aan zichzelf slaan, verliest het recht anderen de les te lezen. Schaamte zou ons beter passen dan zelfingenomenheid. Maar schaamte is geen progressief begrip.
Nood is er vooral ook aan vernieuwing. Een waarachtige vernieu-wing zou de herontdekking van de oude bronnen van onze cultuur zijn. De kracht die daarvan uitgaat kan de remedie bieden voor de kwalen die ons vandaag teisteren: de vluchtigheid van alles waarmee we bezig zijn, de verkruimeling van het sociale weefsel, de behoefte aan roesmiddelen, de spirituele leegte, de ontreddering van jongeren en vereenzaming van ouderen.
De nieuwe wind steekt al op, ook als het politici en commentatoren nog ontgaat. Op een congres over ‘spiri-tualiteit in meervoud’ dat onlangs in Antwerpen werd gehouden, hield een oudere deelnemer een pleidooi voor meer mensenrechten in de Kerk. Een jonge vrouw, actief in een kerkelijke organisatie, was niet van haar stuk gebracht. ‘De oude frustraties zijn de onze niet meer,’ zei ze, ‘wat nog onvoldoende tot jullie is doorgedrongen, is dat wij een nieuwe generatie zijn.’
Gerard Bodifée
