Steeds meer ploegen passen hun spel aan Racing Genk aan. Daar heeft trainer Sef Vergoossen alvast niets op tegen. Hij stelt zelfs voor om op maandag alle informatie naar de volgende tegenstander te sturen.

Staat er voor vanavond nog iets op uw agenda?

Sef Vergoossen: Ik ga op ziekenbezoek in Venlo. Ik heb daar vroeger gewoond en mijn toenmalige overbuur heeft een zoon die even oud is als de mijne. Ik heb die jongen leren fietsen en zwemmen en vergezelde hem vaak naar school. Later is hij in de cartwereld gestapt. Hij zat in de Formule 3 en was aardig op weg om in de voetsporen van Jos Verstappen te treden _ dat hebben journalisten mij toch gezegd. Een half jaar geleden is hij op de Nurburgring overkop gegaan en raakte daardoor bijna helemaal verlamd. Hij heeft zelf moeten beslissen of hij nog wou voortleven. Ik heb hem gezegd: ‘Ik leer je voor de tweede keer fietsen.’ Maar dat zit er niet meer in. Iemand van ons gezin gaat hem nu wekelijks bezoeken. Vanavond is het mijn beurt.

U hebt net op het bord uw basisschema uiteengezet. Punt één zijn de randvoorwaarden. Zijn die in Genk voor elkaar?

Vergoossen: We hebben dat met alle spelers besproken: wat vind je van de trainingsvelden, de shirtjes, de ballen? De conclusie was dat we ons daar geen zorgen over hoefden te maken. Dus heb ik hen gezegd: als alles in orde is, betekent dat ook dat het straks helemaal van onszelf afhangt of we al dan niet goed functioneren.

Punt twee in uw schema: de echte voetbalzaken. Daaronder hebt u techniek en mentaliteit genoteerd. Wat is volgens u belangrijk op mentaal vlak?

Vergoossen: Bijvoorbeeld: niet de scheidsrechter bepaalt de wedstrijd, dat doen we zelf. Het kan dat hij in de slotminuut een strafschop fluit, waardoor we in het verlies gaan. Maar we hebben wel 89 minuten tijd gehad om die penalty geen invloed te laten hebben. Maak je dus niet druk over dingen die je toch niet kunt bepalen, zorg dat je zelf richting geeft aan de wedstrijd.

Ik heb de spelers er ook al attent op gemaakt dat alleen de trainers corrigeren. En het zou veel beter werken als iederéén elkaar corrigeert. Krijg je een bal tijdens een training fout toegespeeld, zég dat dan. Dat hoeft niet ongezellig te gebeuren, maar maak het wel duidelijk. Er zijn vier trainers, maar samen zijn we met 25.

U hebt het in punt drie over waarden en normen. Wat betekent dat?

Vergoossen: Dat wil zeggen dat je bijvoorbeeld rekening moet houden met andermans cultuur. Afrikaanse voetballers zijn anders opgeleid: als je daar twee tegenstanders uitspeelt en je verliest de bal bij je derde dribble, krijg je applaus. Hier niet. Accepteer dus dat Moumou Dagano je de bal niet geeft, hoewel je vrijstaat. Van zijn kant moet Moumou na enkele maanden geleerd hebben dat hij niet drie, maar hooguit twee tegenstanders hoeft uit te spelen. Als een medespeler vindt dat hij ’s middags moet bidden, terwijl je er zelf geen behoefte aan hebt, lach hem dan niet uit en gun hem die tijd.

Ik heb al die waarden in elf punten samengevat. Want naast het zuivere voetbalverhaal, is er ook het verhaal van 25 spelers en begeleiders die een jaar lang elke dag door dezelfde deur moeten. Dat is vooral een zaak van discipline.

Hoe consequent bent u in het opvolgen van die afspraken?

Vergoossen: Als iemand bijvoorbeeld te laat komt, vraag ik eerst naar de reden. Blijkt het slordigheid te zijn, dan kun je de speler beboeten. Maar een boete betekent niet voor iedereen hetzelfde. Je kunt ook zeggen, zoals ik gedaan heb: ‘Tot het einde van de maand kom je niet om negen uur, maar om halfnegen.’ Vier dagen na elkaar ging dat goed, de vijfde dag kwam de speler om vijf over halfnegen. Toen heb ik gezegd: ‘De volgende veertien dagen kom je om acht uur.’ Iemand die slordig is, tref je niet in zijn portemonnee, maar in de verplichting om nóg vroeger op te staan.

Kunnen we het op basis van dit bordschema over het model-Vergoossen hebben?

Vergoossen: Ik heb altijd zo gewerkt. Op termijn krijg je vanzelfsprekend meer feeling en je overzicht groeit, je krijgt een betere helikoptervisie: welke processen spelen hier? Ik hou de spelersgroep voor dat we over wezenlijke dingen moeten praten, niet over bijzaken. Dat een spits een kans mist, is een bijzaak. Als je dat zegt, zetten ze grote ogen op. Een misser is een technische fout. Geen enkele speler die op vijf meter van een leeg doel staat, wil die bal ernaast trappen. Wel belangrijk is de vraag: als dat onze enige kans was, hoe komt dat dan? Je mag missen in de uitvoering, maar niet in je taak zelf.

Spelers zeggen dat ze beter weten wat hen te doen staat. Hoe heeft u dat aangepakt?

Vergoossen: In eerste instantie neem ik met de technische staf alle posities door en vul ik telkens twee namen in. Dat maak ik daarna aan alle spelers duidelijk. Iedereen weet dan waar hij aan toe is. Daarna maak ik iedereen duidelijk wat ik op die positie van hem verlang: bij balverlies en in balbezit. Het gaat om duidelijkheid. Hoe kan ik achteraf iemand bekritiseren of hem een pluim geven, als ik niet gezegd heb wat ik van hem wil? Ik moet een patroon hebben. Ik wil niet in de ruimte staan roepen.

Is uw leven interessanter geworden sinds u voor Racing Genk werkt?

Vergoossen: Na twintig jaar in Nederland had ik het gevoel dat ik weg moest. Naar Sparta, naar Groningen, naar Japan. Binnen de week was het beslist en zat ik bij Genk. Alleen dacht ik: ik hoef niet te verhuizen, ik zit nog altijd in Limburg, ben ik nu echt weg? Maar er is effectief veel veranderd. Voor het eerst ben ik bij een club waar de randvoorwaarden echt in orde zijn, waardoor ik uitsluitend als coach kan werken. Als ik dat wil, kan ik twintig minuten met een speler naar videobeelden kijken. Dat heb ik vroeger zelden of nooit meegemaakt. Ook nieuw is de voetbalambiance. Nederland heeft carnavalsupporters: ze hullen zich in oranje, hebben toeters en bellen, en het is gezellig. Maar voetbal is er ook een sportwedstrijd. Een kwartier na het eind van een wedstrijd vind je nog mensen in de zakenruimte, maar de supporters zelf zijn weg. Hier niet. Als de wedstrijd om acht uur ’s avonds begint, zwerven er om zes uur al enkele duizenden rond het stadion en om halftwaalf staan ze nog frietjes te eten of een biertje te drinken. Dat is een heel aangenaam verschil. Je moet dat koesteren, vind ik.

U komt altijd zo positief over. Als spelers een fout maken, zegt u: ‘Ik ben er niet in geslaagd om het bij hen over te brengen.’

Vergoossen: Van nature is het glas voor mij halfvol. Maar u doelt nu op de wedstrijd tegen Anderlecht. Vooraf had ik voorspeld wat er zou gebeuren, maar na de rust veranderde het beeld. Ik heb geroepen, tijdens spelonderbrekingen spelers bij mij geroepen: ze hebben het niet begrepen. Je kunt zeggen dat ze het ook zelf moeten zien, en tot op zekere hoogte is dat juist. Maar wat doe je, als dat niet zo is? Dan zeg ik na de wedstrijd wat ik nu gezegd heb: dat ik ondanks al mijn pogingen de boodschap niet heb kunnen verduidelijken. Dat betekent niet dat ik zelf gefaald heb, want ik heb er alles aan gedaan. Alleen is het mij niet gelukt.

En hoe zegt u dat de dag erna tegen uw spelers bij het bekijken van de videobeelden?

Vergoossen: Dat we een kunstje moeten verzinnen waardoor we er de volgende keer wél in zullen slagen om dat over te brengen. Josip Skoko en Bernd Thijs pikken de dingen meestal goed op. Met anderen moet je constant bezig zijn. En je kunt pas iets bereiken, als je alle aandacht opbrengt. Toen ik bij Roda aan Arnold Hendriks een staf van drie veldtrainers vroeg, zei hij: ‘Vroeger deed de trainer dat hier alleen.’ Ik antwoordde: ‘Ik kan ook veertig spelers tegelijk trainen, maar dan is het bezigheidstherapie.’

Eigenlijk weet u vooraf al welke wedstrijd u gaat spelen. U kent alleen de uitslag niet.

Vergoossen: Tot nu toe heb ik nog geen verrassingen gezien. Het verschil met het begin van het seizoen is dat steeds meer ploegen zich aan ons spel aanpassen. Dat vind ik niet erg. In zeven op de tien gevallen winnen we. Ik wil op maandag best al mijn informatie aan de volgende tegenstander doorspelen. Het gaat er toch alleen om dat we zo goed mogelijk uitvoeren wat wij van plan zijn.

Piet Cosemans

‘Maak je niet druk over dingen die je toch niet kunt bepalen, zorg dat je zelf richting geeft aan de wedstrijd.’