Barack Obama of John McCain: de beslissing lijkt gevallen. Maar is de koers ook echt gelopen?
Er komt volgende week een einde aan wat de langste campagne ooit was voor de verkiezing van een Amerikaanse president. Omdat er geen zittende president of vicepresident kandidaat is, was ze ook bijzonder en boeiend. Als de Democraat Barack Obama tot de 44e president wordt verkozen, komt er een einde aan de meest belabberde periode uit de recente Amerikaanse geschiedenis. Als de Republikein John McCain wint, is dat niet zeker. McCain houdt namelijk grotendeels vast aan de recepten die de VS onder leiding van George W. Bush naar de rand van de afgrond hebben gevoerd.
Dat Obama in de meeste peilingen tot tien procent voorop ligt, is geen garantie voor winst. De Democraten prijzen zich gelukkig dat de financiële crisis op het gepaste moment duidelijk maakte in welke staat het land zich bevindt. Angst voor have en goed en voor brood op de plank speelt in het voordeel van de Democraten. De situatie roept ook herinneringen op aan de jaren dertig, toen de New Deal van de Democraat Franklin D. Roosevelt de VS uit het moeras trok. De crisis maakt dat blanke arbeiders in frontlijnstaten met een sterke industriële basis toch voor Obama kiezen en niet voor McCain, die hen maatschappelijk wellicht beter ligt. Om met Bill Clinton te spreken: ‘ It’s the economy, stupid.’
Toch is de koers niet gelopen. De Democraten houden er maar beter rekening mee dat de huidskleur van Barack Obama tot in het stemhokje een rol kan spelen. In Vlaanderen werd een partij zoals het Vlaams Blok in peilingen lang onderschat. Bij gouverneursverkiezingen in Californië in 1982 lag de zwarte burgemeester Tom Bradley van Los Angeles mijlenver voor in alle peilingen. Hij verloor toch. Een recente peiling leert dat één op de drie Amerikaanse kiezers wel iemand kent die niet voor Obama stemt omdat hij zwart is. Waarnemers sussen dat Amerika sinds Bradley veranderd is. Maar ze raden de Democraten toch aan bij de interpretatie van enquêtes een kleine vijf procent marge in te bouwen.
Dat neemt niet weg dat de Democratische kandidaat tijdens zijn lange campagne duidelijk is gegroeid. Hij kreeg vorige week ook de steun van de zeer gerespecteerde Colin Powell. De voormalige stafchef van het Amerikaanse leger en minister van Buitenlandse Zaken in de eerste regering van George W. Bush vindt dat Obama het beroerde beeld kan verbeteren, dat de wereld nu van Amerika heeft. De Democraat heeft in ieder geval begrepen dat de tijd van het unilateralisme voorbij is. En dat het geen goed idee is om de buitenlandse politiek op ideologie te steunen, zoals de neoconservatieve omgeving van Bush ongeremd mocht doen. Hij had bijvoorbeeld heel snel door dat het conflict in Afghanistan voor de toekomst veel belangrijker is dan de vuile en dure oorlog in Irak.
Ook daarom lijkt John McCain stilaan een politicus van een andere tijd. Maar als Obama wint, wordt hij hoe dan ook de president van een politiek verdeeld en soms wat wereldvreemd land. Democratische presidenten schuiven in functie altijd op naar rechts. Een zwarte president in het Witte Huis is vanzelf al een grote stap in de richting van de verandering die Obama belooft. Daarna is het uitkijken hoeveel geld er uiteindelijk echt voor gezondheidszorg en klimaat zal zijn. Een politicus is nu eenmaal altijd bezig met de volgende verkiezingen.
door Hubert van Humbeeck
