Ideologie is niet langer een lelijk woord.
Het was een van de favoriete oneliners van de voormalige groene partijleider Jos Geysels: ‘Democratie is een georganiseerd meningsverschil.’ Maar hoe subtiel is het onderscheid tussen een meningsverschil en een ruzie? Wie heeft het grootste gelijk van de vismarkt? En wie wordt beter van al dat geschreeuw? In de commentaren op de verkiezingsuitslag van vorig jaar werd het uitentreuren herhaald: de ‘ruzie’ over het migrantenstemrecht heeft Dewinter en de zijnen slapend rijk gemaakt. En in zijn kerstboodschap benadrukte premier Verhofstadt het nog eens: 2004 is – op alle vlakken – het jaar van de confrontatie geweest. 2005 moet het jaar worden van harmonie en verzoening.
Bij Groen!-voorzitster Vera Dua is hij aan het verkeerde adres. ‘Er is opnieuw nood aan een visie op lange termijn’, zegt Dua. ‘Wij kiezen voor een confrontatie tussen ideologieën, we willen terug naar het inhoudelijke debat. De rechterzijde domineert de discussie. Daar willen wij iets aan doen. De tijd van de politieke marketing en de leuke ideetjes is voorbij.’ Dua wil Groen! uit het defensief halen en de SP.A links passeren. Daartoe zal ze op 26 februari een ideologisch congres bijeenroepen.
Een ideologisch congres! Proef die woorden. Sluit uw ogen, en wat ziet u? Grijsgekuifde heren, inktmouwen, tl-buizen, spinnenwebben, studiediensten. U ruikt mottenballen en okselzweet. Hoe lang is het geleden dat alle ideologieën werden doodverklaard en de begrippen ‘links’ en ‘rechts’ op de mestvaalt van de geschiedenis werden gekieperd? Maar in 2005 is ideologie ineens geen lelijk woord meer. Zowel de VLD als de SP.A als CD&V als Groen! hebben voor dit jaar een ‘ideologisch congres’ aangekondigd. Op het VLD-congres moet Rik Daems proberen de linker- en de rechtervleugel van zijn partij op één lijn te krijgen. Het SP.A-congres moet in het teken staan van de drie v’s: verwondering, verontwaardiging en verantwoordelijkheid.
Het klinkt allemaal misschien een beetje wereldvreemd en naïef. Het gaat zelfs opnieuw over de maakbare samenleving. Maar vergeleken met het gezelligheidssocialisme van twee jaar geleden (‘Socialisme is wat goed is voor de mensen en wat goed is voor de mensen is socialistisch’) is het al een hele vooruitgang. Politiek kan niet saai genoeg zijn. Een van zijn goede voornemens voor 2005, zei Stevaert in een interview met het weekblad Humo, is dat hij wil proberen nieuwe woorden te bedenken voor beladen begrippen als ‘integratie’, ‘al-lochtonen’ en ‘multicultureel’. Als hij dan toch bezig is: hoe zeg je ‘ideologie’ in het Schoon Vlaams?
Piet Piryns
Vergeleken met het gezelligheidssocialisme van twee jaar geleden is het al een hele vooruitgang.
