De Tsjechen hebben hun buik vol van corrupte politiek. Hoe moet het nu verder?
Veel Tsjechen zouden graag zien dat de huidige premier Jan Fischer, die het voorbije jaar op de winkel heeft gepast, zijn taak voortzet. Maar Fischer doet niet mee aan de verkiezingen op 28 en 29 mei. De corruptie en het geruzie van de politieke klasse stemt de kiezers intussen apathisch en wanhopig.
Een aantal bekende intellectuelen en cultuurdragers steunt de beweging Vymente Politiki (‘Vervang de Politici’) en pleit voor een grote schoonmaak. Onder hen ook Marta Kubisova, een geliefde Tsjechische zangeres, die na de Sovjetinvasie in 1968 het zwijgen werd opgelegd. Toen zij in 1989 haar verboden protestsong Een gebed voor Marta zong voor de huilende en juichende demonstranten in de straten van Praag, luidden de doodsklokken voor het communisme. Op de website van Vymente Politiki staat nu een videoboodschap van Kubisova: ‘De laatste vier jaar heb ik het gevoel dat ik in een gekkenhuis leef.’ Een ander initiatief heet onomwonden ‘Defenestratie 2010’.
Een aantal nieuwe partijen probeert munt te slaan uit de afkeer van de klassieke politiek. De liberaalconservatieve partij TOP 09, geleid door de voormalige minister van Buitenlandse Zaken Karel Schwarzenberg, stuurt de kiezers nepfacturen met het verzoek de nationale schuld te betalen. De populistische partij Publieke Zaken, onder leiding van de onderzoeksjournalist Radek John, patrouilleert in de hoofdstad om drugsverslaafden en daklozen te verjagen. John, die zijn verkiezingstoespraken nog wel eens met krachttermen wil kruiden, is nu de populairste politicus van het land, vóór Schwarzenberg. Hun beide partijen scoren in de peilingen om en nabij 10 procent en kunnen een rol gaan spelen in de vorming van een nieuwe coalitie.
De kans is groot dat, zoals bij vorige verkiezingen, de kiezers hun stemmen verdelen tussen links en rechts, en dat er een coalitie uit de bus komt van één grote en een paar kleine partijen, die elkaar voortdurend het leven zuur maken. Een andere mogelijkheid is een sociaaldemocratische minderheidsregering, die moet rekenen op gedoogsteun van de in de boosheid volhardende Tsjechische Communistische Partij. Of er moet een ‘grote’ coalitie komen van sociaal-democraten en burgerdemocraten, die onder elkaar de poet verdelen. Maar dan zal het protest van Marta Kubisova en de haren ongetwijfeld nog aanzwellen.
©The Economist
