De kanselier mag iets krachtiger uit de hoek komen, zo klinkt het in Europa en zelfs in Duitsland. Maar Angela Merkel laat zich niet uit haar lood slaan.

Vorig jaar, toen Angela Merkel zowel de G8-club van rijke landen als de Europese Unie onder haar hoede had, bezwoer ze George W. Bush om de klimaatverandering wat ernstiger te nemen en zwengelde ze het debat over de Europese grondwet aan. Tijdens de financiële crisis sloeg ze echter een bleker figuur. Haar regering verkeek zich op de ernst van de malaise, en vond er maar geen adequaat antwoord op. De Franse president Nicolas Sarkozy en de Britse premier Gordon Brown coördineerden de noodoperaties voor de Europese banken. Hoewel ze aan het hoofd staat van Europa’s grootste economie kwam Merkel alsnog met weinig fiscale stimuli over de brug om de recessie te bestrijden.

Joshka Fischer, Duitslands ex-minister van Buitenlandse Zaken, verweet Merkel onlangs dat ze ‘puur nationaal’handelde. Ook in Franse politieke kringen vraagt men zich verbaasd af waarom ‘de Duitsers zo afwezig zijn’ in het Europese overleg.

Merkel kijkt tegen nogal wat obstakels aan. De crisis sloeg toe op het moment dat het land zich opmaakt voor de federale verkiezingen van volgend jaar. Daarin zal Merkel het als kandidaat van de christendemocratische CDU moeten opnemen tegen Frank-Walter Steinmeier van de sociaaldemocratische SPD. Beiden kwamen onlangs bijna gelijktijdig op de proppen met een eigen reddingsplan voor het kwakkelende Opel. Als teken van een groeiende kloof tussen beide regeringspartners van ‘de grote coalitie’ kon dat tellen.

Daarbij komt dat het land nu eenmaal minder snel een crisis het hoofd kan bieden dan het pragmatische Ver-enigd Koninkrijk en het presidentiële Frankrijk, die meer gecentraliseerd zijn. Sarkozy kan zich ook beter profileren omdat hij het halfjaarlijkse voorzitterschap van de EU waarneemt. Merkel heeft wellicht het gevoel dat ze zich een beetje moet schikken – tenminste in het openbaar.

Merkel heeft echter aardig wat energie gestopt in het afremmen van Sarkozy’s wildste ideeën. Ze verwierp een gemeenschappelijk fonds om de Europese banken te redden. In plaats daarvan opteerde de EU voor een ‘gereedschapskist’ van maatregelen waaruit de individuele landen naar eigen inzicht kunnen kiezen. Sarkozy behandelde de crisis als een kans om zijn lang gekoesterde doel dichterbij te brengen: de eurogroep als mogelijk politiek tegenwicht voor de Europese Centrale Bank. Merkel, die daarin een aanval ziet op de onafhankelijkheid van de ECB, wil daar niets van weten.

De kanselier mag haar handen dan wel vol hebben, vleugellam is ze niet. Naar de top van de G20 in Washington bracht ze méér gedetailleerde voorstellen mee voor een financiële hervorming dan de andere Europeanen samen.

Kortom, haar reputatie was wat verbleekt, maar ze kan wel wat hebben. De kiezers hebben alle vertrouwen in Merkels aanpak. Als het nu verkiezingen zouden zijn, zou 56 procent voor Merkel stemmen, en slechts 28 voor Steinmeier, blijkt uit de recentste poll.

© The Economist

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content