Internationaal onderzoek wijst uit dat Vlaamse scholieren bijzonder goed presteren.

Op 4 december werden de resultaten bekendgemaakt van de eerste wereldwijde PISA-test. Voor PISA ( Program for International Student Assessment) werden wereldwijd vijftienjarigen getest op hun leesvaardigheid en wiskundige en wetenschappelijke vaardigheden. Bij de eerste test lag de nadruk op lezen.

PISA is een ander soort studie dan IALS ( International Adult Literacy Study). Die laatste test immers geletterdheid, PISA bekijkt vaardigheden: kunnen toepassen wat je geleerd hebt, ongeacht de plaats en manier waarop je het leerde. Het gaat ook altijd om vijftienjarigen, in welk leerjaar ze ook zitten. In Vlaanderen namen 124 scholen deel, waaronder vier van het buitengewoon onderwijs.

Leesvaardigheid wordt onderzocht op drie punten: in alle soorten teksten informatie kunnen vinden (lokaliseren), die informatie kunnen gebruiken (interpreteren) en met die informatie een eigen mening onderbouwen (reflecteren). De resultaten worden in niveaus weergegeven: hoe hoger het niveau, hoe beter je leest, interpreteert en reflecteert.

Omdat de test internationaal gestandaardiseerd is, kunnen vergelijkingen worden gemaakt. En wat blijkt? Vlaamse jongeren zijn bij de besten ter wereld. Nochtans zijn de verschillen tussen de leerlingen met de hoogste en laagste scores niet groter dan in de andere landen. Zoals overal scoren meisjes bij ons beter op het vlak van leesvaardigheid dan jongens.

Het minder goede nieuws is dat er enorme verschillen bestaan tussen het Vlaamse onderwijs en dat in de Franse gemeenschap: in Vlaanderen behoort 12 procent tot de laagste niveaus, in de Franse gemeenschap is dat 28 procent. Binnen Vlaanderen variëren de niveaus afhankelijk van het gezin van de leerlingen. De prestaties van jongeren uit gezinnen met een hoge sociaal-economische status liggen internationaal gezien bijzonder hoog. De studie bevestigt ook een bekende trend: de instroom _ de leerlingen die in een school binnenkomen _ bepaalt het niveau van de school. Ook blijkt dat Vlaanderen een erg ‘schools’ systeem heeft waar het nog altijd belangrijker is om leerstof te reproduceren dan om er kritisch mee om te gaan.

Als het op informatie vinden aankomt, zijn Vlaamse jongeren weer bij de besten ter wereld. Op basis van die hoge scores zou ‘reflecteren’ dus ook hoog moeten scoren, maar daar zijn ze minder goed in. Opvallend is dat het probleem niet bij de zwakste leerlingen ligt, maar bij de sterkste: de leerlingen van het ASO.

En er is nog meer opvallend nieuws: ondanks de hoge leerprestaties gaan Vlaamse vijftienjarigen niet graag naar school en lezen ze opvallend weinig voor hun plezier.