De VS verwachten nog altijd vooral in Jemen een terreuraanval. Hoe komt het dat Al-Qaeda daar zo sterk staat? ‘Amerika moet de mensen helpen.’

Het terreuralarm van de Verenigde Staten liet zich tot in Brussel voelen. Toch voelden de Amerikanen zich vooral bedreigd op het Arabische schiereiland – en dan zeker in Jemen. De Amerikaanse geheime diensten kwamen erachter dat op een top van moslimfundamentalisten een aanslag was voorbereid. Bij die gelegenheid stelde de chef van Al-Qaeda, Ayman Al-Zawahiri, de leider van de Jemenitische tak van de beweging officieel aan als zijn nummer twee.

De Amerikaanse Midden-Oostenexpert Gregory Johnsen geldt ook als een kenner van Al-Qaeda in Jemen en van de manier waarop de VS de fundamentalisten in dat land te lijf gaan met de inzet van drones – vliegende bommen die vanop afstand worden bestuurd. De Amerikanen wordt verweten dat ze de Jeminieten met die drones naar het kamp van Al-Qaeda jagen. ‘Dat kan best’, zegt Johnsen. ‘Die vliegende bommen treffen niet alleen radicale moslims, maar ook gewone burgers en kinderen. Die voortdurende aanvallen uit de lucht werken zeer ontmoedigend. En er gebeuren altijd fouten mee waarvan je haar rechtop gaat staan.’

Zoals?

Gregory Johnsen: Een voorbeeld. Een geestelijke uit Oost-Jemen predikte vorig jaar zo fel tegen de fundamentalisten dat Al-Qaeda in zijn streek geen aanhangers meer vond. Ze belegden een ontmoeting met hem om te proberen hem op andere gedachten te brengen. Een drone doodde iedereen die op de vergadering aanwezig was. De mannen van Al-Qaeda, maar ook de geestelijke en zijn begeleiders. Maar zelfs als er alleen leden van Al-Qaeda zouden worden gedood, zouden veel Jemenieten toch niet de indruk hebben dat ze een rol spelen in de strijd tegen de terreur.

Hoe komt dat?

Johnsen: Anders dan in Afghanistan bestaat Al-Qaeda in Jemen niet vooral uit buitenlanders. Elke Jemeniet die wordt gedood, heeft een familie en maakt deel uit van een stam. In hun cultuur geldt dat wie wordt gedood, moet worden gewraakt. Ik ben in principe niet tegen de inzet van drones. Maar de regering van Barack Obama heeft geen andere strategie. Ze heeft er geen idee van hoe ze op langere termijn met de fundamentalisten moet omgaan. De drones moeten alles regelen.

Volgens u kunnen alleen de stammenleiders en de geestelijken Al-Qaeda aanpakken.

Johnsen: De situatie is nu zo dat het niet meer om de Jemenieten tegen Al-Qaeda gaat, maar om de Amerikanen tegen Al-Qaeda in Jemen. De leden van Al-Qaeda die worden aangevallen zijn in de ogen van veel Jemenieten patriotten. De VS zien Jemen ook nog uitsluitend in verband met Al-Qaeda. Als de fundamentalisten zouden verdwijnen, zou de financiële hulp ook snel opdrogen. Dat moet in de eerste plaats veranderen. Jemen is een onwaarschijnlijk arm land, waar het aan alles ontbreekt. Amerika moet de mensen helpen. Als het zich alleen om de radicalen bekommert, worden die alleen maar sterker.

© Der Spiegel

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content