Donalds factuur

EWALD PIRONET

Wat houdt het protectionisme van president Trump precies in? En wat zal dat Europa – en vooral België – kosten?

‘MET PROTECTIONISME doen we onszelf in vredestijd aan wat vijanden ons zouden willen aandoen in oorlogstijd’, zei de Amerikaanse econoom Henry George. Hij schreef in 1886 een klassieker over Protection or Free Trade – u vindt ‘m gratis op het internet. Toch blijkt de Amerikaanse president Donald Trump een voorstander van protectionisme: om zijn slogan ‘make America great again’ waar te maken, wil hij de Amerikaanse economie afschermen. Hij gelooft dat hij zo de economische groei kan stimuleren en banen kan creëren. Economen betwijfelen sterk of dat op lange termijn het geval zal zijn, maar Amerikaanse beleggers lijken er wel in te geloven. De Amerikaanse beursindex Dow Jones steeg sinds de verkiezing van Trump met meer dan 10 procent, meesterbelegger Warren Buffett kocht sindsdien al voor 12 miljard dollar aan aandelen bij.

DE WERELDWIJDE VRIJHANDEL was ooit een plan van de Amerikanen. Ze vonden het een goed idee omdat het de VS veel opbracht. Maar nu het economische uitdagers zoals China meer oplevert, wil Trump er een eind aan maken. Daarbij heeft de Twitterpresident het vooral gemunt op Mexico en China, waar Amerikaanse bedrijven hun producten of onderdelen goedkoop produceren. Met Canada heeft hij veel minder problemen, met Groot-Brittannië wil hij zelfs zo snel mogelijk een handelsakkoord sluiten. Trump is veeleer voor ‘America First’ dan voor ‘America Alone’.

OVER EUROPA heeft Trump nog niet heel veel gezegd, al is het duidelijk dat hij liever tegenover een verdeelde en verzwakte Europese Unie staat. Van een handelsakkoord tussen de VS en de EU is in elk geval geen sprake. Duitsland, de economische motor van Europa, moest het al ontgelden toen een van Trumps adviseurs, Peter Navarro, verklaarde dat de Duitse bedrijven profiteren van ‘de extreem ondergewaardeerde impliciete Duitse mark’ – lees: de euro is te goedkoop tegenover de dollar en daardoor kunnen Europese producten veel te makkelijk aan de man worden gebracht in de VS. Dat zint Trump niet. En Ted Malloch, de gedoodverfde toekomstige ambassadeur van de VS bij de EU, heeft al gezegd dat hij de EU ‘wil temmen’ en dat de euro binnen hooguit anderhalf jaar zal instorten. Europa kan dus maar beter zijn veiligheidsgordel aangespen.

OM TE BEGINNEN zijn er de NAVO-verplichtingen, zoals die onder president Barack Obama in 2014 werden overeengekomen in Wales: elke lidstaat moet 2 procent van zijn bbp bijdragen. Premier Elio Di Rupo (PS) heeft dat toen ondertekend. De meeste Europese lidstaten schieten tekort, en dat geldt zeker voor België: wij besteden nu slechts 0,85 procent van ons bbp aan defensie. In plaats van jaarlijks 8,4 miljard euro uit te trekken, komen we maar aan 3,7 miljard. Zonder twijfel zal Trump eisen dat die ondertekende overeenkomst wordt nagekomen – presidentskandidate Hillary Clinton vond dat ook. Trouwens, als de NAVO uit elkaar zou vallen en Europa zelf voor zijn defensie moet instaan, zal dat ons minstens evenveel kosten. Dat betekent dat onze ministers van Begroting en Financiën 5 miljard extra zullen moeten vinden. Er zullen harde keuzes gemaakt moeten worden.

DAARNAAST IS ER het protectionistische beleid van Trump. Volgens Hylke Vandenbussche, professor internationale economie aan de KU Leuven, kan het optrekken van de Amerikaanse invoerheffingen op Europese producten Europa 50.000 banen kosten, in het pessimistische scenario zelfs 240.000. In ons land moeten we rekening houden met een verlies van 1200 jobs, misschien zelfs 5000. De kwetsbaarste sectoren zijn de chemische nijverheid, de afvalverwerkende industrie, de kleinhandel, de metaalverwerkende industrie en de farma. Elders in dit blad getuigt de ceo van Johnson & Johnson-dochter Janssen Pharmaceutica, Stef Heylen, over de toenemende zenuwachtigheid in de vestiging in Geel, waar bestanddelen voor geneesmiddelen worden gemaakt. Misschien worden ze gedwongen om die naar de VS te verhuizen, een belangrijke markt.

‘JE HOEFT echt geen doctoraat in de economie te hebben om te beseffen dat protectionistische tendensen voor een zeer open economie als de onze sowieso negatieve gevolgen zullen hebben’, zei minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA). En hij voegde eraan toe dat hij ‘hoopt dat het blijft bij veel geluid en volume, maar dat het beperkt blijft in termen van maatregelen’. De minister mag dat hopen, maar hij houdt toch beter rekening met het realistische scenario: veel meer uitgeven aan defensie én een groot banenverlies. De factuur van Trumps ‘America First’-politiek wordt erg zuur.

EWALD PIRONET is senior writer van Knack.

België moet 5 miljard euro extra vinden om zijn NAVO-beloftes na te komen.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content