Hij had aan vier maanden in 1941 genoeg om meer dan driehonderd gevangenen in het naziconcentratiekamp van Mauthausen te opereren en om het leven te brengen. Daar verdiende de Oostenrijkse nationaalsocialist zijn bijnamen Dokter Dood en Slachter van Mauthausen. Aribert Heim gaf dodelijke injecties met benzeen en fenol in de hartstreek, en verwijderde zonder verdoving en totaal nutteloos organen van gevangenen. Voor hij hen onder handen nam, sprak hij hen vriendelijk toe en toonde emotionele betrokkenheid. Het verklaart de bijzondere verbetenheid waarmee de nazi-jagers van het Simon Wiesenthal Center al decennialang naar hem op zoek zijn. Het is ook de reden waarom ze gefrustreerd en met ongeloof reageerden op het vorige week verspreide bericht, als zou hij al zestien jaar geleden overleden zijn.
Gemeenschappelijk journalistiek onderzoek door de Duitse televisiezender ZDF en The New York Times wees uit dat Heim jarenlang ondergedoken leefde in Caïro, de schuilnaam Tarek Farid Hussein had aangenomen, zich tot de islam had bekeerd, en in 1992 aan darmkanker was overleden. Een nagelaten boekentas vol documenten ter identificatie alsook het getuigenis van zijn zoon Rüdiger gelden als belangrijkste materiaal ter staving van de these van zijn dood. Geen vrijgave van stoffelijke resten evenwel, geen DNA-tests, en een overlijdenscertificaat dat alvast het Simon Wiesenthal Center niet overtuigt, omdat ‘iedereen er zich in Egypte voor 10 dollar een kan laten maken’. Directeur Efraim Zuroff blaast Operation Last Chance, geconcentreerd in Zuid-Amerika, dus niet af. Waltraud, de dochter van Heim, die in Chili een kommerloos bestaan leidt, is gewaarschuwd.
Afgezien van zijn ongemeen sadistische trekken, heeft Aribert Heim het doorsneeprofiel van een modelnazi. De reus van 1,90 meter, zoon van een politieman, werd op z’n eenentwintigste in zijn geboorteland Oostenrijk lid van de daar toen illegale NSDAP. Hij bracht het uiteindelijk in 1944 in Duitsland tot Hauptsturmführer of majoor van de SS. Kort na zijn arrestatie door de Amerikanen in 1945, werd hij vrijgelaten. Hij kreeg de gelegenheid om de mooiste jaren van zijn leven een leuke praktijk op te bouwen, van huisarts in Mannheim tot vrouwendokter in Baden-Baden. Zijn atletische gaven leefde hij uit door, net zoals in zijn jeugd in Oostenrijk, ijshockey te spelen in competitieverband.
Heet onder zijn voeten werd de grond pas toen de Entnazifizierung vanaf de jaren zestig in een hogere versnelling raakte. In Oostenrijk en daarna in Duitsland werd een arrestatiebevel uitgevaardigd tegen de man wiens afschuwwekkende misdaden inmiddels onomstotelijk vaststonden. Dokter Dood dook onder en bleef ongrijpbaar. In 1979 smeerde het Duitse gerecht hem een zware geldstraf aan, zijn advocaat pleitte onschuldig, maar kon niet beletten dat een fraai huis van Heim in Berlijn in beslag werd genomen en verkocht. Meer pijn heeft men hem nooit kunnen doen, nog een reden waarom Efraim Zuroff op dit 94-jarige spook zal blijven jagen.
Jan Braet
