De suikerrietplantages rukken steeds verder op, ten koste van het Amazonewoud. Landeigenaar Adriano Cuel wordt ondertussen slapend rijk.

In Mato Grosso do Sul, een deelstaat ten noordwesten van Parana, profiteren land-eigenaren en agro-industriëlen mee van het ethanolsucces. Zo heeft Adriano Cuel bijna al zijn land verpacht aan een ethanolfabriek. Op zijn erf staan de installaties voor het drogen en opslaan van graan er verloren bij. Uit zijn 700 hectaren grond schiet voortaan alleen suikerriet op, en dat moet hem de komende jaren een fortuin opleveren. Veel hoeft Cuel niet te doen. De suikerrietindustrie zorgt werkelijk voor alles, van het zaaien tot het oogsten.

De ethanolbusiness in Mato Grosso do Sul zit sinds vorig jaar serieus in de lift. Elf fabrieken staan er al, 26 zijn in aanbouw en nog eens 27 projecten liggen ter studie. De wereldwijde vraag naar bio-ethanol is een gouden kans voor de agro-industrie in de deelstaat. Het gros van de nieuwe ondernemingen wordt gefinancierd met buitenlands durfkapitaal, dat in één jaar tijd met 66 procent is gestegen. Om aan de gigantische vraag van de ethanolsector te kunnen voldoen, dijt het suikerrietareaal uit als een olievlek. Tegen 2012 zal het een miljoen hectaren beslaan.

Voor herenboeren als Adriano Cuel was de beslissing om over te schakelen op suikerriet snel genomen. Suikerriet brengt minstens dubbel zoveel op als soja of tarwe en het is beter bestand tegen de grillen van de natuur. Cuel klaagt over gebrek aan overheidssubsidies voor graanproductie of veehouderij, terwijl de suikerrietteelt wél gestimuleerd wordt. Bovendien zijn de onkosten van het boerenbedrijf fors gestegen door de hoge olieprijs. En het risico op mislukte oogsten neemt toe want de regio wordt almaar droger.

Terwijl de suikerrietplantages verder oprukken, schuiven veestapels en vooral sojamonoculturen op naar het Amazonegebied. In de noordelijke deelstaat Pará is de grond nog goedkoop. Voor de prijs van een landgoed in Mato Grosso do Sul kun je in Pará twee tot drie keer zoveel grond kopen. En regen is er in overvloed. Verschillende fazendeiro’s of grootgrondbezitters uit Mato Grosso do Sul zijn al uitgeweken. Heeft Antonio er dan geen probleem mee dat het Amazonewoud tegen de grond gaat? De man haalt zijn schouders op: ‘Dat is nu eenmaal de vooruitgang. En het is wat wij gaucho’s doen, ‘ abrir terra’: land vrijmaken, precies zoals mijn vader dat veertig jaar geleden in Mato Grosso al deed.’

Ann Baccaert