Premier Jean-Luc Dehaene staat in Berlijn voor een van de moeilijkste bijeenkomsten uit zijn carrière.
In Berlijn zal Jean-Luc Dehaene op het scherp van het mes moeten onderhandelen. Er is de crisis rond de Commissie, de christen-democraten zijn gemarginaliseerd en de discussie gaat over heel veel geld. In volle kiesperiode dreigt de premier de bevolking te moeten meedelen dat ze enkele miljarden meer moet betalen. Dehaene houdt er de moed in. “Als het echt moeilijk is, forceren we meestal een doorbraak. De meeste collega’s willen tonen dat Europa nog werkt. Daarom pleitte ik ervoor om onze agenda – de financiering van de Unie – absolute voorrang te geven. Als er par malheur een consensus zou komen over een nieuwe Commissievoorzitter, moeten we dat natuurlijk niet laten liggen. De prioriteit is echter Agenda 2000.”
Ondanks de steun van zowat alle grote landen voor Romano Prodi meent Dehaene niet dat de Italiaan de benoeming al binnen heeft. “Prodi is een goed kandidaat, maar anderen zijn dat ook.”
Hoewel de Belgische regering recent met de promotoren van de harde besparingen (in het jargon heet dat “de stabilisatoren”) botste, is enige zuinigheid Dehaene zeker niet ongenegen. “Ook voor Europa zijn de middelen niet onbeperkt. Discipline is bijgevolg noodzakelijk, zeker inzake landbouw en structuurfondsen. Anders wordt de uitbreiding een financiële ramp.”
Toch vindt Dehaene niet dat de lidstaten zich aan nationaal egoïsme bezondigen. “In het geval van Margaret Thatcher was dat een terecht verwijt. Nederland en Duitsland stellen de solidariteit echter niet ter discussie. Ze willen wel dat iedereen een gelijke behandeling krijgt. Met andere woorden, de Britse voorkeursbehandeling is niet houdbaar. Ook voor België bestaat de kans dat het een hogere bijdrage moet betalen. Je moet weten wat je wilt. Je kunt geen hogere eisen aan Europa stellen als je de middelen weigert.”
In volle kiescampagne stevent Dehaene op een riskante oefening af. In Hotel Intercontinental zit hij alleen met Gerhard Schröder, Tony Blair en Lionel Jospin aan tafel. Als hij te veel toegeeft, komt hij in de kiescampagne onder vuur te liggen. “Het uitgangspunt is dat je echt een akkoord wilt. Als iedereen voortdurend met een veto dreigt, geraak je nergens. Op zo’n moment moet je alleen de afweging maken en zelf beslissen wat aanvaardbaar is. Wie daarover in de kiescampagne kabaal wil maken, zal het niet moeilijk hebben. Een kiesstrijd is zelden vies van simplisme. Ik zal alleszins bepleiten dat Europa een akkoord nodig had en dat je op zeker ogenblik de kleine nationale belangen opzij moet zetten.”
Het ontslag van Jacques Santer en de Commissie kan volgens Dehaene in het blunderboek. “Iets wat je met fine tuning kon oplossen, heeft men met de bazooka aangepakt. De resultaten zijn er naar. Hoe dan ook zal dit gevolgen hebben. De nieuwe Commissie zal anders moeten werken en de controle grondig verbeteren. Het gevaar bestaat dat sommigen deze crisis willen gebruiken om de Commissie te verzwakken. Daar doe ik dus niet aan mee. Ik vind het positief dat het Parlement er vanuit gaat dat de Commissie politiek verantwoordelijk is. Dat vereist wel dat het Parlement zelf spelregels aanvaardt. Voor een regering is het een onleefbare situatie, als ze voortdurend met wisselende meerderheden wordt geconfronteerd. Ook het Parlement moet zijn verantwoordelijkheid opnemen. Misschien kunnen de Wijzen daarover eens een rapport opstellen.”
