Werkgevers verplichten om mensen aan te werven, ter compensatie van de indexsprong? Nee, zoiets kan alleen in een Sovjetsysteem, zegt econoom Paul De Grauwe.

Door de indexsprong is de kans groot dat de binnenlandse consumptie volledig wordt onderdrukt. Werknemers moeten inleveren, en het is niet zeker dat er aanwervingen komen. Had men de werkgevers geen formeel engagement kunnen vragen om mensen aan te werven, aangezien zij een serieus voordeel krijgen? (Patrick Mincke, Oudenaarde)

PAULDE GRAUWE: Binnen onze markteconomie kun je werkgevers niet verplichten om mensen aan te werven. Anders moet je de volledige economie omkeren tot een soort Sovjetsysteem, en dat lijkt me geen goede zaak. Al klopt het natuurlijk wel dat deze indexsprong geen werkgelegenheid zal opleveren, omdat we op dit moment een deflatie meemaken. Dan is het verstandiger om de consumptie- en investeringsvraag aan te wakkeren om meer banen te creëren.

Moeten we ervan uitgaan dat economische groei noodzakelijk is voor een betere samenleving? Of kan een economie ook zonder groeiprincipe werken? (André Vansteenbrugge, Oudenaarde)

DE GRAUWE: Ja, ik denk wel dat het kan. Heel wat landen hebben een groei die niet zo ver van 0 procent zit. Japan heeft bijvoorbeeld al twintig jaar geen groei meer. Optimaal is dat niet, maar ze gaan nu ook weer niet de dieperik in. Ik ben ervan overtuigd dat een beetje economische groei wenselijk is, zolang het milieu daar niet te veel schade van ondervindt. Dat is een belangrijke uitdaging waar onze politici te weinig mee bezig zijn. Al is dat vooral een internationale kwestie: als één klein land zijn CO2-uitstoot naar beneden haalt, is het effect te klein.

In Terzake zei u dat het feit dat 65-plussers langer aan de slag moeten blijven, niet ten koste gaat van jongere werklozen. Hoezo? Op de baan die vroeger ‘vrijkwam’ op mijn 65e zal mijn jongere plaatsvervanger nu toch twee jaar langer moeten wachten? (Dirk De Smedt, Keerbergen)

DE GRAUWE: Die redenering wordt vaak gevoerd, maar eigenlijk slaat ze nergens op. De arbeidsmarkt is geen stoelendans met een vast aantal stoelen. Mocht die redenering kloppen, dan zouden er heel veel mannen werkloos zijn geworden op het moment dat vrouwen op de arbeidsmarkt kwamen. Dat is uiteraard niet gebeurd. Integendeel: wie werkt, voegt economische waarde toe. Door extra consumptie en investeringen worden er net méér banen gecreëerd.

Wat vindt u van het principe van het basisinkomen? Utopisch, of haalbaar en wenselijk? (Ludo Molleman, Kampenhout)

DE GRAUWE: Op zich is het een leuk idee. Wie eerst werkloos was en daarna werk vindt, zou boven op zijn loon dat basisinkomen behouden. Terwijl het nu niet altijd even aantrekkelijk is om werk te zoeken, omdat het verschil met een uitkering te klein is. Maar er is één groot nadeel: zo’n basisinkomen voor iedereen is onbetaalbaar. Tenzij je het heel laag houdt, 500 euro per maand, bijvoorbeeld. Maar dan wordt het doel – mensen uit de armoede houden – ook niet gerealiseerd. Trouwens, het lijkt me toch bizar om die 500 euro ook aan rijke bankiers te geven. Dan pak je een probleem aan door met een kanon op een mug te schieten.

Vraag van de week

Hoe valt het te verklaren dat twee economen zoals uzelf en Johan Van Overtveldt op basis van soortgelijke gegevens tot uiteenlopende, zelfs tegenstrijdige conclusies komen? Is economie dan geen exacte wetenschap? (William Vananderoye, Hasselt)

DE GRAUWE: Het is niet omdat twee economen verschillende ideeën hebben, dat de economie onbetrouwbaar is. Al is er één groot verschil tussen ons: Johan Van Overtveldt mag je op dit moment niet beoordelen als een econoom, maar als een politicus. Hij handelt niet vanuit een wetenschappelijk standpunt, maar vanuit een politieke strategie. Deze regering vertegenwoordigt vooral de belangen van de ondernemers, en voor hen levert de indexsprong extra winsten op. Aan de belangen van de werknemers wordt veel minder gedacht. Zo’n indexsprong kán nuttig zijn in bepaalde omstandigheden, maar in een laagconjunctuur is het geen goede zet.

Hebt u vragen over de harde oppositie in de Kamer? Stel ze aan Kristof Calvo, fractieleider van Groen in de Kamer.

Mail uw vragen naar mijnvraag@knack.be. De vraag van de week wordt beloond met 2 filmtickets.

Stefanie Van den Broeck