Eind 2008. Al bij de eerste geruchten over mogelijke beïnvloeding door de regering van de gerechtelijke uitspraken in de zaak-Fortis, liet een topman van de federale politie zich ontvallen: ‘Dit wordt de zaak-Dutroux van de magistratuur.’ Zoals de affaire-Dutroux destijds de politiehervorming op een snelspoor zette, zo zou volgens hem de zaak-Fortis de magistratuur tot een zelfzuivering dwingen. Het federale parlement leende zich naderhand echter tot een schijnvertoning om, middels een zogenaamde onderzoekscommissie, het gezicht van de meerderheid, van de magistratuur en vooral van zichzelf te redden. Van een volwaardige onderzoekscommissie was immers nooit sprake.

Bijwijlen ontpopte de commissie zich tot een heuse ballentent. Toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Karel de Gucht had het over ‘een spektakel waar ieder het zijne over denkt’. Het spektakel werd, nota bene, voorgezeten door zijn liberale partijgenoot Bart Tommelein. De commissie zag een cavalcade van getuigen en experts passeren die ofwel elkaar tegenspraken, ofwel gewoon weigerden een verklaring af te leggen. Daar had de commissie geen verweer tegen, want – zo had de regering het beslist – ze bleef van meet af aan verstoken van de doortastende macht van een onderzoeksrechter. Het was bijgevolg geen wonder dat de conclusies en bijbehorende aanbevelingen die de onderzoekscommissie midden maart aan de voltallige Kamer van Volksvertegenwoordigers voorlegde al werden weggelachen nog voor ze goed en wel waren geformuleerd.

Raadsheer Christine Schurmans werd/wordt ervan verdacht een voor de regering ongunstig arrest van de 18e kamer van het Brusselse hof van beroep via haar echtgenoot voortijdig aan Justitieminister Jo Vandeurzen en de diensten van premier Yves Leterme te hebben gelekt. Maar de poging van sommige betrokkenen om van haar de kop van Jut te maken, pakt nu verkeerd uit.

Midden juni diende Schurmans een verzoekschrift in bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Ze oordeelde dat haar fundamentele rechten waren geschonden door de hoogste magistraten en door het parlement. Daarmee gaf Schurmans, al dan niet gewild, een nieuwe wending aan het onderzoek van de Gentse raadsheer-onderzoeksrechter Henri Heimans naar de totstandkoming van het Fortisarrest in beroep. Aanvankelijk spitste het onderzoek zich toe op de rol van Schurmans in het lekken van de teneur van het arrest. Maar intussen zitten de enquêteurs op nieuwe, nooit eerder onderzochte pistes. Vooral de contacten tussen topmagistraten en advocaten, zo te horen gestaafd door de sporen van gsm- en sms-verkeer, leverden nieuwe denksporen op.

Als raadsheer-onderzoeksrechter Heimans zijn onderzoek ongehinderd mag voeren, is de kans niet gering dat hij ook op verdachte contacten stuit bij het eerste arrest, dat van de rechtbank van koophandel. Daar ging rechter Francine De Tandt, in een opmerkelijke eenstemmigheid met de besluiten van de advocaat van de regering, lijnrecht in tegen het negatieve advies van openbare aanklager Paul D’Haeyer. Volgens haar was de verkoop van Fortis aan BNP Paribas volkomen legitiem en hoefden de aandeelhouders hierover niet geraadpleegd te worden. D’Haeyer, wiens advies door rechter De Tandt van tafel werd geveegd, had toen naar eigen zeggen al de indruk dat er zaken ‘in duistere achterkamertjes’ werden bekokstoofd.

Ondanks de verontrustende geruchten over deze gang van zaken in de wandelgangen van het Brusselse justitiepaleis liet de regering, daarin gesteund door de coalitiepartijen, niet toe dat de parlementaire onderzoekscommissie de totstandkoming van dat arrest van de rechterbank van koophandel zou onderzoeken. Het uitdagende optreden van Christian Van Buggenhout, advocaat van de regering in de Fortis-kwestie, tijdens de hoorzitting was tekenend voor de onmacht van het parlement.

Het ergste wat raadsheer-onderzoeksrechter Heimans nu kan overkomen, is een heropstart van dezelfde parlementaire onderzoekscommissie die eerder al haar eigen onbekwaamheid heeft aangetoond.

door Rik Van Cauwelaert

De poging om raadsheer Schurmans tot kop van Jut te maken pakt ineens verkeerd uit.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content