De strubbelingen binnen de Antwerpse meerderheid kunnen een probleem worden voor paars-groen.

Sedert vorige week doen de leden van het Antwerpse schepencollege zelfs geen moeite meer om de interne verdeeldheid te verbergen. Ze geven nu openlijk toe: de coalitie van liberalen, socialisten, christen-democraten en groenen werkt niet; het onderlinge vertrouwen is zoek.

De moeilijkheden begonnen meteen na de moeizame vorming van de coalitie. De sanering van de stadsfinanciën was het eerste punt op de agenda. Die had al geregeld kunnen zijn. De stadsambtenaren hadden een voorbeeldig plan klaar. Maar bij de VLD vonden ze dat de politiek het eerste en het laatste woord moest krijgen. Gevolg: de ambtenaren trokken hun handen van de zaak en het college viel in onmin. Uiteindelijk moesten toenmalig Vlaams minister van Binnenlandse Aangelegenheden Johan Sauwens (VU) en naderhand diens opvolger Paul Van Grembergen (VU) van Brussel naar Antwerpen stomen om burgemeester Leona Detiège (SP) en haar schepencollege de prang op de neus te zetten.

Waarna het opnieuw tot verbaal geweld kwam, dit keer tussen burgemeester Detiège en veiligheidsschepen Dirk Grootjans (VLD). Deze laatste vond dat de burgemeester zijn talent als manager van de stedelijke ordehandhaving en veiligheid onder de korenmaat hield. Zodra die kwestie was geregeld, weliswaar onder druk van Koen Dassen, de kabinetschef van minister Antoine Duquesne (PRL) van Binnenlandse Zaken, vlogen Ann Coolsaet (VLD) en Chantal Pauwels (Agalev) elkaar in de pluimen. Pauwels wilde een autoloze zaterdag. Ann Coolsaet, die gaarne met haar grote Duitse automobiel door het stadsbeeld kruist, wou daar niet van horen. En het politieke seizoen moest nog beginnen.

Over enkele weken staat de Antwerpse meerderheid voor een moeilijke oefening: het opstellen van de planning voor de investeringen die de stad de komende jaren moet doen. Zowel VLD-fractieleider Ludo Van Campenhout als schepen voor Bestuurlijke Organisatie Marc Van Peel (CVP) willen daarom de eerstvolgende weken de puntjes op de i’s zetten. Daarbij zal de vraag worden gesteld of burgemeester Leona Detiège nog in staat is het college te leiden.

SPEELSE SCHEPEN

Burgemeester Detiège heeft in haar politieke omgeving weinig steunpunten overgehouden. Haar vertrouwen in Patrick Janssens, SP-voorzitter en SP-fractieleider in de gemeenteraad, is beperkt. Samen met zijn liberale collega Ludo Van Campenhout neemt Janssens in de gemeenteraad graag het voortouw. Maar, zo te horen, niet altijd in samenspraak met de burgemeester.

Bovendien is Detiège vaak afwezig, net als Leo Delwaide (VLD), de schepen voor de haven en de economie. Die afwezigheid werkt het gekibbel, zoals dat tussen Coolsaet en Pauwels, in de hand.

‘Eigenlijk zijn de twee grootste partijen, VLD en SP, de zwakste broertjes in de Antwerpse coalitie’ oordeelt een van de liberale kopstukken in de Metropool. Bij de VLD wordt de roep om fractieleider Van Campenhout in het college te loodsen almaar sterker.

De opeenvolgende fratsen van Ann Coolsaet, die haar schepenambt dankt aan het feit dat haar man een intimus is van VLD-voorzitter Karel De Gucht, maken een snelle vervanging noodzakelijk. ‘Want met dat mens krijgen we ooit miserie’, menen Antwerpse VLD’ers die aansturen op haar vervanging door Van Campenhout. Het schepenambt voor Ruimtelijke Ordening, Stadsontwikkeling en Openbare Werken, dat Ann Coolsaet op zulke speelse wijze invult, is in een stad als Antwerpen trouwens geen kleinigheid.

De sterke man van de huidige coalitie is CVP’er Marc Van Peel. Vreemd genoeg, want vertegenwoordiger van een van de twee kleine partijen in de meerderheid. Sommigen bestempelen hem als de feitelijke burgemeester van Antwerpen, in afwachting van het vertrek van Leona Detiège.

DE VERVANGING

Liberalen, groenen en christen-democraten stemmen ermee in dat na het vertrek van Detiège een socialist in de burgemeestersstoel blijft. Rest alleen de vraag wie haar moet vervangen. En daar dreigen de Antwerpse strubbelingen, die stilaan gaan wegen op de onderlinge relaties tussen SP, VLD en Agalev, binnenkort een Vlaams en zelfs een federaal probleem te worden.

Aanvankelijk was gedacht dat halfweg de zittingsperiode Patrick Janssens de sjerp van Leona Detiège zou overnemen. Dat lijkt intussen erg onzeker. Om de volgende reden: de jaarwedde van de Antwerpse burgemeester ligt spectaculair lager dan die van een SP-voorzitter. Zelfs al zouden de emolumenten verbonden aan het burgemeesterschap van Antwerpen met nog wat beheersmandaten worden gestijfd, dan nog blijft het verschil onoverbrugbaar.

Bovendien zijn ze d’r bij de Vlaamse socialisten nog niet uit wie Janssens als partijvoorzitter mag opvolgen. De gedoodverfde vervanger is Vlaams minister Steve Stevaert. Die wil zelf niks liever dan het Hasseltse burgemeesterschap combineren met het mandaat van partijvoorzitter. Maar daarover moet federaal vice-premier Johan Vande Lanotte dan weer z’n zege geven.

Hoe dan ook zal de SP (of SPA, zoals de partij tegen dan zal heten) Stevaert bij de komende verkiezingen als boegbeeld uitspelen. En die verkiezingen zouden wel eens snel kunnen volgen. In het voorjaar 2002 bijvoorbeeld. Dat zou de Vlaamse socialisten, die zo’n vervroegde verkiezing wel zien zitten, de kans geven om Patrick Janssens, liefst met een brandschoon parlementair mandaat, voorgoed naar Antwerpen te verschuiven.

Maar die verkiezingen moeten eerst gewonnen worden. En daarvoor is meer nodig dan een naamswijziging en het zandstralen van de partijgevel. Een geloofwaardig programma bijvoorbeeld.

Rik van Cauwelaert