De jacht van Barack Obama op een nieuwe gezondheidswet wordt vergeleken met die van kapitein Achab op de witte walvis.
Het was televisiedemocratie in de meest ware betekenis van dat woord. De Amerikaanse president Barack Obama inviteerde vorige week een keur van Democratische en Republikeinse politici voor een gedachtewisseling rechtstreeks op het scherm over de hervorming van de gezondheidszorg. Die ligt hem, zoals bekend, na aan het hart. Zo na dat critici Obama nu al vergelijken met kapitein Achab, die in de roman Moby Dick de witte walvis achtervolgt tot die jacht zijn dood wordt.
Wat Obama met de publieke brainstorm wou bereiken, werd niet helemaal duidelijk. Hij kon toch niet verwachten dat de oppositie zich rechtstreeks door zijn argumenten zou laten overtuigen. De hervorming zit vast in het parlement. De Democraten willen enkele tientallen miljoenen Amerikanen aan een betaalbare ziekte-verzekering helpen. De Republikeinen blijven erbij dat de plannen die daarvoor op tafel liggen te duur zijn. Het Huis van Afgevaardigden en de Senaat keurden elk een andere tekst goed die tegemoetkomt aan de wensen van de president. Die twee teksten moeten worden samengevoegd tot één hervormingswet, die dan opnieuw moet worden goedgekeurd. Dat leek tot voor kort geen hinderpaal. Tot de Republikeinen bij een tussentijdse verkiezing een Senaatszetel van de Democraten afsnoepten – en die ene zetel maakt een groot verschil. Hij helpt de Republikeinen net over de drempel die het mogelijk maakt om het Democratische wetgevende werk stokken in de wielen te steken.
Amerikanen maken zich vaak vrolijk om de tijdrovende Europese manier van besluitvorming. Nu lijkt hun eigen systeem aan een erger euvel te lijden. De kloof tussen Democraten en Republikeinen is zo diep dat het hele wetgevende proces vastloopt. Er is niet alleen de nieuwe ziektewet, die ondanks een ruime Democratische meerderheid toch niet op een normale manier door het parlement raakt. Hetzelfde lot is een belangrijke milieuwet beschoren, terwijl de twee partijen het ook niet eens worden over de installatie van een commissie die het gigantische begrotingstekort onder de loep moet nemen.
Er wordt vermoed dat Obama met zijn televisieshow voor het hele land wou aantonen dat de Republikeinen niet van plan zijn om positief oppositie te voeren. Als dat duidelijk is, kan hij een procedure beginnen die het mogelijk maakt om zijn plannen met een gewone meerderheid toch door te drukken. Dat het zo moet, mag Amerika zorgen baren. Partizaan verknipte kiesdistricten en de invloed van haatradio brengen steeds extremere poli-tici op de voorgrond. Het systeem werkt maar echt als de twee grote partijen meningsverschillen kunnen overbruggen, en dat lukt steeds minder.
Om de zaken te laten opschieten, legde de president ondertussen zelf een tekst op tafel voor een hervorming van de gezondheidszorg. Dat had hij, volgens critici, veel eerder moeten doen. Obama zou te slap omspringen met de presidentiële macht. En dan wordt niet bedoeld dat hij meer politiek overleg rechtstreeks op televisie moet voeren. In de concurrentie met China zingen zakenkringen steeds meer de lof van het autoritaire Chinese bestuurssysteem. En dat was tot voor kort toch echt ondenkbaar.
BLOG! Reageer op blogs.knack.be/wereld
door Hubert van Humbeeck
Barack Obama springt volgens critici te slap om met de presidentiële macht.
