Het is geen toeval dat iemand als VU- en/of ID21-mens Sven Gatz nu een links-liberalisme bepleit naar het model van het Nederlandse D66. Het meer verlichte deel van de VU schwärmt er al langer mee. Ooit wou toenmalig VU-voorzitter Jaak Gabriëls zijn partij in die zin hervormen, maar hij botste op dezelfde muur als vandaag Vankrunkelsven, Anciaux en Gatz, en ging dan maar schuilen in de VLD van Guy Verhofstadt.

Het is weer herverkavelingstijd. Want Vlaanderen zou te veel partijen tellen, waardoor er nu al vier nodig zijn voor een meerderheid in het Vlaamse parlement. Dat is maar ten dele waar. Het probleem is dat er te weinig grote partijen zijn, en dat komt doordat een aanzienlijk deel van het politieke landschap niet meetelt, het door het cordon sanitaire van de macht gehouden Vlaams Blok.

Dat laatste is een fact of life, niet meer, niet minder. Toch weigerde CVP-voorzitter Stefaan De Clerck vorige week partijgenoten te bestraffen, die om god weet welke kleinzielige reden het cordon in Duffel doorbraken. Dat getuigt niet van grote beginselvastheid en bewijst dat de ‘nieuwe’ CVP, ondanks al haar pretentie als ‘waardenpartij’, nog altijd alleen de brute macht ambieert. ’t Zal de tijdgeest zijn. Want ook het links-liberalisme heeft niet veel waarden te bieden. Maar het is eerlijk; het maakt het zich makkelijk en doet ideologie af als irrelevant. Toch had net de Werdegang van de VU Gatz’ jongensclub kunnen leren dat, waar de ideologie langs de voordeur wordt buitengetrapt, ze via de achterdeur weer binnensluipt.

De Vierde Weg wil pragmatisch zijn en vooral in ‘stijl’ het verschil maken. Dit links tegen ‘paars’ aanleunende links-liberalisme is dus weinig meer dan een zaak van packaging en dus van politieke marketing. Het meent een gat in de markt te zien bij dat segment (15 procent van het electoraat) dat pakweg cannabis oké vindt of meer sociale correcties op de vrije markt wenst. Een beetje meer dit, wat minder dat, maar nergens radicaal voor of tegen, kortom, de vrijgevochten burgerlijke welgedaanheid zelve. Alleen de ongetwijfeld vlotte en sympathieke ‘stijl’ zal verschillen.

Maar wat koopt de kiezer daarvoor? Want echt goede marketeers zijn deze links-liberalen toch niet. Ze hebben hun niche, nu verspreid over VU, VLD, SP, Agalev of Vivant, geen unique selling proposition te bieden. Het is de ultieme postmoderne partij die haar meningen eclectisch uit bestaande programma’s bijeenplukt. Maar het is zeer de vraag of deze combinatie een wel voldoende specifiek aanbod oplevert dat die 15 procent er wel degelijk toe zal overhalen om zijn huidige partij te verlaten. Vlot en sympathiek zijn, kan niet volstaan.

Uiteindelijk komt maar één ambitie meer bovendrijven. Nu alle democratische partijen samendrommen in de grootste politieke visvijver, het centrum, maken de kleintjes het verschil. Ze zitten op de wip en worden incontournable. Als de links-liberalen zich zo een rechtstreekse toegang tot de macht forceren, zal hun onmisbaarheid alleen mathematisch en niet inhoudelijk zijn. En zullen ze toch de compromissen moeten sluiten die ze nu weigeren.

Is die Gatz trouwens niet wat te jong en te slim om nu al een burger te willen zijn?

Marc Reynebeau