Belgische wetenschappers proberen in Ecuador de cultuur van de cherimoyaboom te populariseren.

Het is geen lachertje om in Loja, een stadje in het zuiden van Ecuador, een symposium te organiseren. Dat ondervonden Xavier Scheldeman en Veerle Van Damme, die ter plekke een door het Abos gefinancierd project leiden voor de Vlaamse Interuniversitaire Raad (Vlir) en de Vlaamse Vereniging voor Ontwikkelingssamenwerking en Technische Bijstand (VVOB). Zij willen nagaan of de cherimoya genoeg marktwaarde heeft om op commerciële schaal te worden geteeld en geoogst. De cherimoya is een wilde vrucht, vermaard als een van de verloren gewassen van de Inca’s. Ze zou ooit in de regio rond Loja zijn ontstaan. Maar momenteel profiteren vooral buitenlandse kwekers van haar mogelijkheden.

De dag voor het symposium brak in Loja een spontane staking uit, als protest tegen de enorme prijsstijgingen in Ecuador. Taxichauffeurs versperden alle wegen en belangrijke kruispunten. De oproerpolitie moest het gebouw waarin de bijeenkomst plaatsvond, tegen boze betogers beschermen. Terwijl binnen wetenschappers de mond vol hadden over grote vruchten met een zoete smaak en optimale condities voor de kweek, gooiden buiten woeste mensen lege mandjes naar de ordetroepen.

De excursie die naar aanleiding van het symposium werd gemaakt, leidde naar een van de weinige nog wilde cherimoyabosjes in de streek. Een lieflijk stukje natuur, met een woelige bergbeek, die enkele uren later tijdens een stortbui zou aanzwellen tot een kolkende stroom vol dansende boomstammen en tollende rotsblokken. En op de terugweg spoelde een rivier een brug weg, net nadat de bus met cherimoya-experts was gepasseerd. In plaats van taxi’s versperden grondverschuivingen nu de weg.

Op een diner kwam een belangrijk struikelblok voor een succesvol kweekprogramma aan het licht: uit bijna alle cherimoya’s die als dessert werden aangeboden, kropen larven van de fruitvlieg. Toch bleek op de bijeenkomst dat de vrucht met zijn heerlijke smaak genoeg potentieel heeft voor commercialisering, op voorwaarde dat een reeks hinderpalen wordt opgeruimd. Zo moet de consument met de nieuwigheid vertrouwd raken, en moeten er in Zuid-Ecuador steunmaatregelen komen voor de uitbouw van kweek- en verkoopfaciliteiten.

Onderzoek wees uit dat niet alle wilde vruchten even genietbaar waren, zodat een nauwgezet selectieprogramma moet uitmaken welke variëteit de beste mogelijkheden biedt. Sommige wilde variëteiten moeten wat smaak en zaadbelasting betreft niet onderdoen voor de kweekproducten uit Spanje en andere landen. “Het succes van dit soort ontwikkelingsprogramma’s staat of valt met hun potentieel voor de bevolking”, besloot Patrick Van Damme van de Universiteit Gent, die het project begeleidt. “In de cherimoya zitten zeker mogelijkheden. Het is nu aan de lokale autoriteiten om die te benutten.”

Dirk Draulans