In de tweede jaarhelft is België voorzitter van de Europese Unie. Premier Guy Verhofstadt droomt van een spraakmakend manifest van regeringsleiders.

Voor Filip en Mathilde wordt het een druk jaareinde. Half december krijgen ze vijftien staats- en regeringsleiders over de vloer en zulke belangrijke lieden komen nooit alleen. In hun zog zullen dubbel zoveel ministers, diplomaten en medewerkers twee dagen lang de koninklijke serres en vertrekken in bezit nemen. Voeg daar nog een legertje fotografen en cameralui bij en je krijgt een idee van de chaos die zich ten paleize aandient. Gelukkig krijgt het prinselijk koppel ruimschoots de tijd om zich op het bezoek voor te bereiden. Weken van te voren gaat het werkvolk aan de slag om het paleis met een kluwen van kabels vergaderklaar te maken. En wanneer de laatste regeringsleider vertrokken is, moet al dat moois weer afgebroken worden. De kans dat met kerst de rust in het paleis is teruggekeerd, is bijgevolg gering. De beproeving des prinsen is echter niet zinloos. Als het een beetje meezit, wordt op 15 december de ‘Verklaring van Laken’ ondertekend – en die zou voor Europa een grensverleggend werkstuk moeten worden.

Dat is toch de droom van premier Guy Verhofstadt (VLD), de bedenker van het koninklijk decorum voor de Europese top. Maanden voor de Vijftien in Nice het overtuigende bewijs leverden dat de Europese molen vierkant draait, was de eerste minister al bezig over het belang van de Verklaring van Laken. Tot verbazing, zoniet irratie van de diplomatie werd Nice zelfs geminimaliseerd: ongetwijfeld ging het daar over macht, maar bovenal was het technisch lapwerk. De echte politieke uitdagingen voor de Europese Unie in de volgende jaren zouden in de Verklaring van Laken staan. Het is onderhand bekend dat de premier van visie en ambitieuze concepten houdt. Zo was het met de VLD, zo is het met paars, zo wordt het met Europa.

Laken moet klaarheid brengen over de nieuwe verdragswijziging. Zowel de werkmethode als de thema’s moeten worden gepreciseerd. Die verdragswijziging komt er vooral op verzoek van de Duitse Länder, die de bevoegdheden van de Unie voor eens en altijd willen vastleggen. Volgens Verhofstadt is dat de gedroomde hefboom om een ingrijpende institutionele omwenteling en een heuse federale doorbraak te forceren. Of hij juist gokt, zal in december 2004 blijken. Het wordt opnieuw een discussie op het scherp van de snede, ook al omdat de twaalf kandidaat-lidstaten nu mogen meepraten. Nog een reden waarom in Nice een tijdperk werd afgesloten.

BUDGETTAIRE ZUINIGHEID

Hoewel België pas vanaf 1 juli 2001 het roterende voorzitterschap van de Unie waarneemt, vertoeft de regering nu al in Europese sferen. Het is immers duidelijk dat het Zweedse voorzitterschap weinig potten zal breken. De Zweedse publieke opinie is zo eurosceptisch dat premier Göran Persson, die aan het hoofd van een minderheidskabinet staat, zich geen gedurfde initiatieven kan veroorloven. De Zweden zijn bovendien nieuw in het vak, het is de eerste keer dat ze de leiding van de Unie in handen krijgen. Nogal wat heikele dossiers dreigen bijgevolg in de Belgische korf terecht te komen. Het landbouwbeleid in de verruimde Unie bijvoorbeeld, alsook de overgangsperiode voor het vrije personenverkeer van de nieuwe lidstaten. De Belgische regering verwacht al dat het een controversieel punt wordt op de informele top in de Gentse Sint-Pietersabdij.

Op 15 december vorig jaar hield de regering een eerste brainstorming over de krachtlijnen van het voorzitterschap. Binnenkort komt er een nieuwe gespreksronde en vervolgens gaat de regering praten met de sociale gesprekspartners, het parlement, de Belgische europarlementariërs en de NGO’s. Tegen einde maart moet het programma dat België tijdens zijn voorzitterschap wil realiseren op papier staan. De socialisten willen zich profileren rond sociale thema’s, de groenen rond duurzame ontwikkeling en levenskwaliteit. De liberalen die met Verhofstadt en minister van Buitenlandse Zaken Louis Michel (PRL) sowieso in de kijker zullen lopen, krijgen het asielbeleid. Ze hebben trouwens geen keus. De Europese asielruimte behoort al sinds de top van oktober 1999 in Tampere tot het Belgische takenpakket.

Voor de organisatie van het voorzitterschap heeft de federale regering 900 miljoen frank vrijgemaakt. Het is nauwelijks eenderde van de som die Finland en Frankrijk er elk aan hebben besteed en merkelijk minder dan Michel nodig achtte. Minister van Begroting Johan Vande Lanotte (SP) lag evenwel dwars en naar verluidt was het hem alleen om budgettaire zuinigheid te doen.

Paul Goossens

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content