Heel wat ‘hedge funds’ verdienen geld aan de beursmalaise en zijn daarom eerder gehaat dan geliefd.
RISICO-AFBAKENING
Eerst wat uitleg over het fenomeen hedge funds. Een fenomeen dat overigens moeilijk op de Belgische markt doordringt, omdat de Commissie voor het Bank- en Financiewezen (CBF) op zijn zachtst gezegd niet ‘pro’ is. Het woord hedge komt uit het Engels en betekent eigenlijk ‘begrenzing van een grondgebied’. De financiële wereld heeft de term gerecupereerd en dan wordt de betekenis ‘afbakenen van financiële risico’s’. In de praktijk wordt de hedgingtechniek gebruikt als een indekking tegen onverwachte marktfluctuaties, zoals valutaschommelingen. In principe gaat het dus om een defensief instrument om risico’s te vermijden.
Toch roept de naam ‘hedge funds’ bij het beleggerspubliek negatieve sentimenten op. Zo herinneren beleggers zich nog levendig dat in 1998 de Amerikaanse centrale bank (Federal Reserve) moest ingrijpen om te vermijden dat een vermaard hedgefonds, Long Term Capital Management (LTCM), heel Wall Street in zijn val zou meesleuren.
Hedge funds gebruiken hun eigen middelen als onderpand om posities in te nemen. Hier schuilde het probleem voor LTCM. Het voorafgaande succes had het fonds zo groot gemaakt, maar ook zo zelfverzekerd (onder andere twee Nobelprijswinnaars economie hadden het beleggingssysteem uitgedokterd, waarmee schijnbaar niet kon worden verloren) dat het enorme posities had uitgebouwd, tot 50 keer de eigen middelen. Met 100 eigen middelen voor 5000 beleggen, dus.
Door de Aziatische en de Russische financiële crisis ging de markt echter irrationeel reageren en verloor LTCM tussen de 125 en 500 miljoen dollar per dag over een periode van 5 weken. Een groot fiasco was geboren.
DANSEN OP HET GRAF
Het fiasco van LTCM kon maar tijdelijk de hedge funds de wind uit de zeilen nemen. De sterke daling van alle internationale beurzen sinds voorjaar 2000 was precies de vruchtbare bodem voor deze fondsencategorie. Het aantal hedge funds steeg enorm de voorbije jaren, tot 6000, met naar schatting 600 miljard dollar aan belegd vermogen.
Karakteristiek voor deze fondsen is immers dat ze zowat hun eigen regels en doelstellingen kunnen bepalen. Ze kunnen in alles en nog wat beleggen (aandelen, obligaties, valuta, economische fluctuaties,…). De belangrijkste categorie zijn long/short-aandelenfondsen.
Op basis van fundamentele gegevens kopen deze fondsen aandelen die volgens hen ondergewaardeerd zijn, maar ze verkopen ( shorten) aandelen zonder ze te bezitten (ze lenen die tegen een premie bij financiële instellingen) die volgens hun model ‘overgewaardeerd’ zijn. In dit laatste geval rekenen (‘speculeren’) ze dus op een koersdaling van de desbetreffende aandelen.
Vandaar de betere prestatie van hedge funds tegenover traditionele fondsen. Want een beursdaling speelt deze fondsen immers deels in de kaarten. Terwijl alle beursindices serieus in het rood staan dit jaar, staat de index die een duizendtal hedge- fondsen volgt ongeveer status-quo sinds begin 2002.
IMMOREEL?
De meest tot de verbeelding sprekende prestatie voor het brede publiek inzake hedge funds was ongetwijfeld dat de Hongaarse Amerikaan George Soros met zijn Quantum Fund in 1992 erin slaagde het Britse pond uit het EMS (Europees systeem van vaste wisselkoersen) te duwen. Hij shortte (verkocht) het pond wekenlang (door ponden te lenen op de internationale valutamarkten) omdat hij vond dat het pond een veel te hoge vaste wisselkoers had tegenover de andere munten, met op kop de Duitse mark. Soros en anderen wonnen de krachtmeting tegen de centrale banken en zijn Quantum Fund streek 1 miljard dollar winst op.
Daarover werd toen ook al schande gesproken. Zelfs ministers noemden Soros & Co toen ‘immorele speculanten’. Geld verdienen door te speculeren tegen iemand/iets of door te hopen dat een aandeel zal dalen, kon en kan op weinig begrip rekenen. Al proberen ze alleen maar te profiteren van overdrijvingen in de markt (positief of negatief).
Danny Reweghs
